Ένα συναρπαστικό κομμάτι της πρόσφατης ιστορίας, άγνωστο στον περισσότερο κόσμο. Επίσημη πρόταση της Κούβας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας 2020. Βασισμένο στην αληθινή ιστορία του πατέρα των δύο σκηνοθετών.
Το Un Traductor είναι ένα ελάχιστα γνωστό κεφάλαιο στην ιστορία της Κούβας και σίγουρα κάτι που ποτέ δεν αναφέρθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις για τον Φιντέλ Κάστρο: Μετά το καταστροφικό ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνομπίλ της Σοβιετικής Ένωσης, το έθνος της Καραϊβικής άνοιξε τις ιατρικές εγκαταστάσεις του σε πολλούς από τους Ρώσους ασθενείς που πάσχουν από ασθένειες που σχετίζονται με ραδιενεργή ακτινοβολία.
Από το 1990, και για σχεδόν 25 χρόνια, η Κούβα παρείχε δωρεάν μακροχρόνια ιατρική περίθαλψη σε πάνω από 24.000 παιδιά ηλικίας 5 έως 15 ετών θύματα της καταστροφής του Τσερνόμπιλ του 1986, προσφέροντας θεραπεία για την τριχόπτωση, τις δερματικές διαταραχές, τον καρκίνο, τη λευχαιμία και άλλες ασθένειες που αποδίδονται στη ραδιενέργεια. Συγκεκριμένα, η Κούβα ήταν η πρώτη χώρα που ισχυρίστηκε ότι οι επιπτώσεις της πυρηνικής έκρηξης θα ήταν πιθανό να παραμείνουν μακροπρόθεσμα καταστροφικές. Ανταποκρινόμενη λοιπόν σε αυτούς τους ισχυρισμούς, δημιούργησε το πρόγραμμα "Παιδιά του Τσερνόμπιλ".
Σήμερα μάλιστα το κέντρο θεραπείας στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο Tarara στην Κούβα έχει αναπτυχθεί και αντιμετωπίζει τώρα νεαρά θύματα καταστροφών από όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα, τα θύματα του σεισμού από την Αρμενία, εκείνα που επλήγησαν από τη δηλητηρίαση με Cesium 137 στη Βραζιλία και οι τραυματίες που εκδιώχθηκαν μετά από μια ηφαιστειακή έκρηξη στο μικρό νησί Montserrat, επωφελήθηκαν από τις δωρεάν υπηρεσίες του νοσοκομείου.
Η Κούβα ανέλαβε την πρωτοβουλία να προτείνει στην τότε ΕΣΣΔ την φιλοξενία και θεραπεία παιδιών και ενηλίκων που είχαν ελάχιστες πιθανότητες να επιζήσουν. Η προσφορά έγινε δεκτή. Αυτό που θα ακολουθούσε αποτελεί μια πραγματικά συγκλονιστική εποποιϊα διεθνιστικής αλληλεγγύης, αλλά και ιατρικών άθλων, που οδήγησαν στην σωτηρία χιλιάδων παιδιών, πολλά από τα οποία έφυγαν από την ΕΣΣΔ με διάγνωση μόλις μερικών μηνών ζωής. Το νησί επίσης, προσέφερε δωρεάν, υψηλής ποιότητας και εξειδίκευσης ιατρική βοήθεια σε 25.400 ανθρώπους, εκ των οποίων, τα 21.340 ήταν παιδιά, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 26 ετών.
Το συγκλονιστικότερο σε αυτή την βοήθεια – το πρόγραμμα όπως προαναφέρθηκε ονομάστηκε «Παιδιά του Τσερνόμπιλ» – είναι, πως ξεκίνησε να προσφέρεται στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν το Νησί της Επανάστασης περνούσε από τις δυσκολότερες οικονομικές περιόδους του λόγω της διάλυσης της ΕΣΣΔ. Κι όμως, όχι μόνο δεν ανέστειλε την βοήθειά του προς την Ουκρανία την Λευκορωσία και την Ρωσία, αλλά προχώρησε σε ευρείας κλίμακας κατασκευή και ανακατασκευή υποδομών για την φιλοξενία των παιδιών. Η σημασία που έδινε η Κούβα σε αυτή την υπόθεση συμβολίζεται και από το ότι, τα πρώτα παιδιά του Τσερνόμπιλ τα υποδέχτηκε στο αεροδρόμιο ο ίδιος ο Φιντέλ.
Η πρώτη ομάδα από 139 παιδιά (μερικά μαζί με τους γονείς τους) και με πολύ βαριές, ογκολογικές και ενδοκρινολογικές ασθένειες έφτασε στην Κούβα τον Φλεβάρη του 1990.