Η ταινία εστιάζει στη ζωή του ιστορικού προέδρου της Νότιας Αφρικής, Νέλσον Μαντέλα, την περίοδο μετά την πτώση του Απαρτχάιντ και την προσπάθειά του να φιλοξενήσει η χώρα του το επόμενο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράγκμπι. Οι φυλετικές και οικονομικές διαφορές και διακρίσεις συνεχίζουν να διχάζουν τον πληθυσμό. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Μαντέλα, βάζει σκοπό να ενώσει και πάλι το έθνος μέσα από το πνεύμα του αθλητισμού. Σύμμαχος του ο αρχηγός της εθνικής ομάδας ράγκμπι, σε μια μάλλον καταδικασμένη προσπάθεια να κερδίσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1995…

Υποψήφιος για Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας – Κλιντ Ίστγουντ
Υποψήφιος για Χρυσή Σφαίρα Ά Ανδρικού Ρόλου – Δράμα (Μόργκαν Φρίμαν)
Υποψήφιος για Χρυσή Σφαίρα Β’ Ρόλου – Ματ Ντέιμον

Ο τέσσερις φορές βραβευμένος με Όσκαρ Κλιντ Ίστγουντ (“Million Dollar Baby,” “Unforgiven”), σκηνοθετεί την ταινία “Ανίκητος” και μας διηγείται την πραγματική ιστορία του Νέλσον Μαντέλα (Μόργκαν Φρίμαν) που ένωσε τις δυνάμεις του με τον αρχηγό της ομάδας ράγμπι της Νότιας Αφρικής, Φρανσουά Πιενάαρ (Ματ Ντέιμον), για να συμφιλιώσουν τη διχασμένη πατρίδα τους.
Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Μαντέλα γνωρίζει ότι το έθνος του παραμένει φυλετικά και οικονομικά διχασμένο στον απόηχο του Απαρτχάιντ. Με την πίστη ότι μπορεί να ενώσει το έθνος κάτω από την παγκόσμια γλώσσα του αθλητισμού, ο Μαντέλα ενώνει τις δυνάμεις του με την ομάδα ράγκμπι της Νότιας Αφρικής, που ενάντια σε όλες τις πιθανότητες καταφέρνει να φτάσει στον τελικό του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος του 1995.
Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι βραβευμένοι με Όσκαρ Μόργκαν Φρίμαν (“Million Dollar Baby,” “The Dark Knight”) και Ματ Ντέιμον (“Good Will Hunting,” “Bourne”).
Το σενάριο, που βασίζεται στο μυθιστόρημα Playing the Enemy/Invictus του Τζον Κάρλιν, φέρει την υπογραφή του Νοτιοαφρικανού Άντονι Πέκαμ. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πασχαλίδη.
Τα γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν αποκλειστικά στις ευρύτερες περιοχές του Γιοχάνεσμπουργκ και του Κέιπ Τάουν στην Νότια Αφρική.

Ο αθλητισμός έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο. Έχει τη δύναμη να εμπνεύσει, να ενώσει τον κόσμο μ’ έναν τρόπο που τίποτε και κανένας δε μπορεί.

– Νέλσον Μαντέλα

Ο τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1995 ήταν, για τον περισσότερο κόσμο ανά την υφήλιο, ένας απλά συναρπαστικός αγώνας ράγκμπι. Για τον λαό της Νότιας Αφρικής όμως, σηματοδότησε μια κρίσιμη καμπή στην ιστορία του – μια εμπειρία που βοήθησε να κλείσουν οι πληγές του παρελθόντος και αποτέλεσε ελπίδα για το μέλλον. Αρχιτέκτονας αυτής της σημαντικής ιστορικής στιγμής ήταν ο πρόεδρος Νέλσον Μαντέλα και "οικοδόμοι" της, τα μέλη της ομάδας ράγκμπι της Νότιας Αφρικής με επικεφαλής τον αρχηγό τους, se li.
Σε σκηνοθεσία Κλιντ Ίστγουντ, η ταινία "Ανίκητος" αποτελεί το χρονογράφημα της προσπάθειας του Πρόεδρου Μαντέλα και του Φρανσουά Πιενάαρ να μετατρέψουν τις προσωπικές τους ελπίδες και φιλοδοξίες – ο μεν Πρόεδρος Μαντέλα να ενώσει το έθνος του και ο δε Πιενάαρ να οδηγήσει την εθνική ομάδα στη δόξα – σε έναν κοινό στόχο που συνοψίζεται στο μότο "Μια ομάδα, μια χώρα".
Στην ταινία, ο Μαντέλα καλεί τον Πιενάαρ να οδηγήσει την ομάδα στο μεγαλείο, απαγγέλλοντας το ποίημα που αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης και δύναμής του τα χρόνια που βρισκόταν στη φυλακή. Μόνο αργότερα στην ταινία αποκαλύπτεται ότι πρόκειται για το ποίημα "Ανίκητος" του Γουίλιαμ Έρνεστ Χένλεϊ. Η λατινική λέξη invictus που είναι και ο τίτλος της ταινίας, όπως λέει και ο Ίστγουντ "δεν αντιπροσωπεύει κάποιον από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας. Λαμβάνει μια γενικότερη έννοια που διευρύνεται κατά την εξέλιξη της ταινίας."
Ο Μόργκαν Φρίμαν συμμετέχει με διττό ρόλο στην ταινία: πρωταγωνιστεί στον ρόλο του Νέλσον Μαντέλα ενώ παράλληλα έχει αναλάβει την εκτέλεση παραγωγής. "Πρόκειται για μια πολύ σημαντική ιστορία για ένα συγκλονιστικό γεγονός που λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν," δηλώνει χαρακτηριστικά. "Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλη στιγμή στην παγκόσμια ιστορία που ένα έθνος να κατάφερε να γίνει γροθιά τόσο ξαφνικά και τόσο απόλυτα. Ήμουν πολύ περήφανος που μπόρεσα να διηγηθώ αυτή την στορία. Κι όταν σου δίνεται η δυνατότητα να κάνεις κάτι τέτοιο μαζί με τον Κλιντ... τότε σίγουρα δεν μπορείς να αρνηθείς."
Η ταινία ξεκινά με την εκλογή του Νέλσον Μαντέλα - μετά από 27 χρόνια φυλάκισης για τον αγώνα του ενάντια στο απαρτχάιντ – στο προεδρικό αξίωμα μιας διχασμένης Νότιας Αφρικής. Παρόλο που το σύστημα που υπέθαλπτε την αδικία και την ανισότητα έχει καταπολεμηθεί, οι ρατσιστικοί φραγμοί που διχάζουν τον κόσμο δεν είναι εύκολο να γκρεμιστούν. Με την χώρα του στο χείλος της καταστροφής, ο Πρόεδρος Μαντέλα διαβλέπει την ελπίδα σε ένα μάλλον απίθανο μέρος: στο γήπεδο του ράγκμπι. Με την Νότια Αφρική να διεκδικεί να φιλοξενήσει τον Τελικό του Παγκόσμιου Κυπέλλου, ο Μαντέλα θα προσπαθήσει να ενώσει το έθνος του υπό τα χρώματα της εθνικής ομάδας ράγκμπι, τους Σπρίνγκποκς.
Ο Ίστγουντ υπογραμμίζει, "Η ιστορία διαδραματίζεται σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο της προεδρίας του Μαντέλα. Νομίζω ότι η επιλογή του αθλητισμού ως μέσο συμφιλίωσης του έθνους του αποτελεί δείγμα εξαιρετικής σοφίας. Ξέρει ότι πρέπει να ενώσει το έθνος του, να βρει έναν τρόπο να επικαλεστεί την εθνική τους υπερηφάνεια – τον μοναδικό ίσως κοινό παρονομαστή εκείνη την χρονική περίοδο. Ξέρει ότι οι λευκοί και οι μαύροι κάποια στιγμή θα πρέπει να συνεργαστούν, να δουλέψουν σαν ομάδα, διαφορετικά η χώρα θα αποτύχει. Υπό αυτή την έννοια, η κίνησή του να χρησιμοποιήσει τον αθλητισμό ως μέσο για να επιτύχει τον στόχο του ήταν πραγματικά ευρηματική."
Και ο στόχος του Μαντέλα ήταν η δημιουργία ενός "πολύχρωμου έθνους". Η αρχή έγινε με το χρυσό και το πράσινο, τα χρώματα των Σπρίνγκμποκ. Το σχέδιο όμως, του προέδρου ενέχει κι αυτό κινδύνους. Ενώπιον της επικίνδυνης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, ακόμα και οι στενότεροι συνεργάτες του αρχίζουν να αναρωτιούνται γιατί ο πρόεδρος εστιάζει σε κάτι φαινομενικά τόσο ασήμαντο, όπως είναι το ράγκμπι. Πολλοί επίσης, διερωτώνται πώς είναι δυνατόν να υποστηρίζει τους Σπρίνγκμποκ σε μια εποχή που οι μαύροι Νοτιοαφρικανοί θέλουν να εξαλείψουν διά παντός το όνομα και το έμβλημα που τόσο μισούσαν ως σύμβολο του απαρτχάιντ. Ο Μαντέλα όμως, έχει τη διορατικότητα να καταλάβει ότι η απόρριψη της πολυαγαπημένης ομάδας ράγκμπι των λευκών Νοτιοαφρικανών, το μόνο που θα επιτύχει είναι η διεύρυνση της ρήξης μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Εξηγώντας την προοπτική της ιστορίας, ο Τζον Κάρλιν, συγγραφέας του μυθιστορήματος Playin the Enemy, στο οποίο βασίζεται η ταινία, σχολιάζει, "Αυτό που πρέπει κανείς να καταλάβει είναι ότι η πράσινη φανέλα των Σπρίνγκμποκ συμβόλιζε για τους μαύρους Νοτιοαφρικανούς το απαρτχάιντ. Μισούσαν αυτή τη φανέλα για όλα όσα συμβόλιζε και για όλες τις φρικτές υποτιμήσεις τις οποίες είχαν υποστεί. Η ευφυής κίνηση του Μαντέλα ήταν ότι μετέστρεψε το σύμβολο του διχασμού και του μίσους σε ένα πανίσχυρο μέσο εθνικής σύμπνοιας."
Ο σεναριογράφος Άντονι Πέκαμ που κατάγεται από τη Νότια Αφρική, έχει ιδία γνώση τόσο του τόπου όσο και των ιστορικών γεγονότων και με τη σειρά του προσθέτει, "Ο Μαντέλα συνειδητοποίησε ότι είχε την τέλεια ευκαιρία να απευθυνθεί στα μέλη του κοινοβουλίου που δεν τον ψήφισα και που στην πραγματικότητα τον φοβούνταν. Οι λευκοί Νοτιοαφρικανοί ακολουθούσαν τους Σπρίνγκμποκ με θρησκευτική ευλάβεια. Το γεγονός λοιπόν ότι επέλεξε να αξιοποιήσει τη δημοσιότητα του Παγκοσμίου Κυπέλου ήταν πραγματικά ευφυές. Δεν ήταν μόνο όμως το άθλημα. Ήταν το γεγονός ότι ο ίδιος ο Μαντέλα ασπάστηκε μια ομάδα που οι μαύροι Νοτιοαφρικανοί μισούσαν και κατάφερε με τη δύναμη της θέλησης να τους πείσει να την ακολουθήσουν."
Ένας αγώνας ράγκμπι όμως, δεν μπορεί να κανονιστεί στους διαδρόμους του κοινοβουλίου. Έτσι, ο Μαντέλα πλησίασε τον μοναδικό άνθρωπο που μπορούσε να τον βοηθήσει να επιτύχει τον στόχο του: τον αρχηγό της ομάδας των Σπρίνγκμποκ, τον Φρανσουά Πιενάαρ. Ο Μάτ Ντέιμον ενσαρκώνει τον αθλητή που ξαφνικά βρέθηκε στο κέντρο της πολιτικής αρένας. "Ουσιαστικά ο Μαντέλα του ζητά να ξεπεράσει τις εθνικές και προσωπικές προσδοκίες του και να κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο," εξηγεί ο ηθοποιός. "Πρόκειται για κάτι πολύ δύσκολο, αλλά ο Φρανσουά ξέρει ότι ο συγκεκριμένος αγώνας δεν είναι απλά ένας αγώνας ράγκμπι. Και στην πορεία, όλοι οι παίκτες της ομάδας συνειδητοποιούν ότι έχουν γίνει ένα πολύ σημαντικό όχημα για τη συμφιλίωση του έθνους τους. Είναι μια πολύ όμορφη ιστορία που αναδεικνύει τα καλύτερα στοιχεία του ανθρώπου και το τι είναι ικανός να καταφέρει αν το θελήσει. Αυτό δε, που κάνει ακόμα πιο όμορφη αυτή την ιστορία είναι ότι είναι πραγματική."
Ο Φρανσουά Πιενάαρ συμφωνεί με το κινηματογραφικό alter-ego του. "Ανέκαθεν έλεγα ότι το Χόλιγουντ δεν θα μπορούσε να επινοήσει καλύτερη ιστορία από αυτή που διαδραματίστηκε στη Νότιο Αφρική το 1995. Εγώ είχα την τύχη να είμαι αρχηγός μιας υπέροχης ομάδας ανθρώπων που μοιράζονταν τον ίδιο στόχο. Δεν θα μπορούσαμε να έχουμε ιδανικότερο ηγέτη για την επίτευξη αυτού του στόχου από τον ίδιο τον Νέλσον Μαντέλα."
Ως διοργανώτρια χώρα, η Νότιος Αφρική περνούσε απευθείας στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Οι Σπρίνγκμποκ ήταν αναμφισβήτητα το αουτσάιντερ λόγω κυρίως της ισχνής εμπειρίας τους σε μεγάλους αγώνες. Ο Ίστγουντ εξηγεί, "Λόγω του απαρτχάιντ, η Νότιος Αφρική είχε αποκλειστεί από τις διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις για πολλά χρόνια. Κανείς λοιπόν, δεν πίστευε ότι οι Σπρίνγκμποκ είχαν ελπίδες να κερδίσουν. Ούτε καν οι ίδιοι. Αλλά επέτρεψαν στον εαυτό τους να μην το αποκλείσουν κιόλας σαν ενδεχόμενο."
[[page_break]]
Το πολύχρωμο έθνος ξεκινά από εδώ. Η συμφιλίωση
ξεκινά από εδώ. Η συγχώρεση ξεκινά από εδώ.

– Νέλσον Μαντέλα στο "Ανίκητος"

Το "Ανίκητος" δεν ήταν απλά ένα βιβλίο που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη. Ήταν περισσότερο οι πορείες πολλών διαφορετικών ανθρώπων που συνέπεσαν σαν σπρωγμένες από το πεπρωμένο. Ο Μόργκαν Φρίμαν και η συνεργάτιδά του, Λόρι ΜακΚρίρι, δούλευαν επί σειρά ετών πάνω σε μια ταινία για τη ζωή του Νέλσον Μαντέλα. Προσπαθούσαν να μεταφέρουν στη μεγάλη οθόνη την αυτοβιογραφία του Προέδρου, A Long Eay to Freedom, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να συνοψιστεί ολόκληρη η ζωή του μεγάλου ηγέτη σε μια μόνο ταινία.
Η ΜακΚρίρι μάλιστα λέει, "Είχα απογοητευτεί πάρα πολύ, αλλά ο Μόργκαν για να με καθησυχάσει μου είπε πως όταν ο Θεός κλείνει μια πόρτα ανοίγει ένα παράθυρο. Την επόμενη εβδομάδα κιόλας έλαβα μια τετρασέλιδη πρόταση για το μυθιστόρημα του Τζον Κάρλιν, για το Παγκόσμιο Κύπελλο του '95. Σκεφτήκαμε λοιπόν ότι ήταν ο ιδανικότερος τρόπος για να αποτυπώσουμε τον χαρακτήρα και τον ψυχισμό αυτού του σπουδαίου άνδρα, έτσι όπως αναδεικνύεται μέσα σε μια χρονική περίοδο μικρότερη του ενός χρόνου."
Συμπτωματικά, ο Τζον Κάρλιν αργότερα γνώρισε τον Φρίμαν στο Κλάρκσντεϊλ του Μισισιπή, όπου ο συγγραφέας – που κανονικά εργάζεται ως δημοσιογράφος – έκανε έρευνα για την φτώχεια στον Νότο. Ο σύνδεσμός του στην περιοχή απεδείχθη ότι ήταν φίλος του Φρίμαν και τους σύστησε. Ο συγγραφέας θυμάται χαρακτηριστικά, "Του είπα, 'κύριε Φρίμαν, σας έχω μια ταινία.' Όταν με ρώτησε περί τίνος επρόκειτο, του είπα 'Μιλάει για ένα γεγονός που αποκρυσταλλώνει την ευφυία του Μαντέλα και την πεμπτουσία του νοτιοαφρικανικού θαύματος.' Μόλις το άκουσε αυτό με ρώτησε 'Εννοείς τον αγώνα ράγκμπι;' Πραγματικά, εξεπλάγην. Και τότε ανακάλυψα ότι είχε ήδη διαβάσει την πρόταση που είχα γράψει για το βιβλίο."
Πριν προχωρήσουν όμως, η ΜακΚρίρι λέει ότι τόσο εκείνη όσο και ο Φρίμαν επισκέφθηκαν τον ίδιο τον Μαντέλα, γνωστό στην Νότιο Αφρική ως "Μαμπίντα" για να πάρουν την συγκατάθεσή σου. "Ξεκίνησε ο Μόργκαν λέγοντας, 'Μαντίμπα, εδώ και πολύ καιρό δουλεύουμε πάνω σε κάτι, αλλά μόλις διαβάσαμε κάτι που νομίζουμε ότι συνοψίζει άριστα την προσωπικότητά σου.' Πριν προλάβει καν να τελειώσει την πρόταση ο Μαντίμπα είπε, 'Α, το Παγκόσμιο Κύπελλο.' Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι κινούμασταν προς την σωστή κατεύθυνση."
Την ίδια περίπου εποχή, ο παραγωγός Μέις Νούφελντ έπαιρνε στα χέρια του την πρόταση του Κάρλιν. Ο ίδιος παραδέχεται, "Εκείνη την εποχή, δεν ήξερα τίποτα για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του '95, αλλά ήξερα ότι ο Μαντέλα είναι μια πάρα πολύ σημαντική προσωπικότητα. Σκέφτηκα λοιπόν ότι θα ήταν πολύ ενδιαφέρον τρόπος να διηγηθούμε την ιστορία του μέσα από ένα συναρπαστικό αθλητικό γεγονός."
Προχωρώντας στο επόμενο στάδιο, ο Νούφελντ προσέγγισε τον σεναριογράφο Άντονι Πέκαμ, με τον οποίο είχε συνεργαστεί και στο παρελθόν. "Είπα αμέσως ναι," δηλώνει ο Πέκαμ. "Ένας από τους λόγους που το έκανα αυτό είναι ότι οι Νοτιοαφρικανοί γνωρίζουν την ιστορία, ο υπόλοιπος κόσμος όμως, όχι. Η συγκεκριμένη ιστορία όμως, δεν αφορά μόνο στους Νοτιοαφρικάνους. Αφορά στην ηγετική καθοδήγηση, όχι μόνο του Μαντέλα, αλλά και των Σπρίνγκμποκ και άλλων. Η πραγματική ηγετική καθοδήγηση είναι κάτι σπάνιο και όταν τη συναντάμε, θα πρέπει να την τιμούμε."
Σε πιο προσωπικό τόνο, ο Πέκαμ λέει ότι παρόλο που μεγάλωσε στη Νότιο Αφρική, δεν ήξερε σχεδόν τίποτα για τον άνθρωπο που βρίσκεται στο κέντρο της ιστορίας. "Εκείνα τα χρόνια, ο Νέλσον Μαντέλα ήταν 'απαγορευμένο πρόσωπο', συνεπώς αυτά που ήξερα γι'αυτόν ήταν αυτά που μας έλεγε η κυβέρνηση του απαρτχάιντ. Μόνο όταν έφυγα από τη Νότιο Αφρική έμαθα όλα αυτά τα σπουδαία πράγματα που είχε κάνει. Για μένα, το γεγονός ότι έγραψα αυτό το σενάριο και ότι έμαθα όλα αυτά τα πράγματα για τον Μαντέλα, ισοδυναμεί με το προσωπικό μου ταξίδι λύτρωσης και αποτελεί ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα."
Μη γνωρίζοντας ότι διένυαν ήδη δρόμους παράλληλους, ο Νούφελντ επικοινώνησε με την ΜακΚρίρι γιατί, όπως κι ο ίδιος εξηγεί, "Ο Μόργκαν Φρίμαν ήταν ο μόνος άνθρωπος που θα μπορούσε να ενσαρκώσει τον Νέλσον Μαντέλα."

"Μου τηλεφώνησε ο Μέις και μου είπε ότι είχε μια πολύ δυνατή ιδέα και έναν καταπληκτικό συγγραφέα," θυμάται η ΜακΚρίρι. "Άρχισε λοιπόν, να μου περιγράφει την ιστορία και δεν το πίστευα. Κάναμε μια συνάντησε με αυτόν και τον Τόνι και από την πρώτη στιγμή ήξερα ότι ο Τόνι ήταν ο καταλληλότερος άνθρωπος για να γράψει το σενάριο. Είχε τεράστιο πάθος."
"Όταν πήραμε το σενάριο του Τόνι, όλοι σκεφτήκαμε ότι ήταν τέλει," λέει ο Νούφελντ. "Το θέμα πλέον ήταν ποιος θα το σκηνοθετούσε."
Σε αυτή την ερώτηση υπήρχε μόνο μία απάντηση. Ο Μόργκαν Φρίμαν έστειλε το σενάριο στον Κλιντ Ίστγουντ, ο οποίος αμέσως δέχτηκε. "Η ιστορία αιχμαλώτισε τη φαντασία μου. Ήταν καταπληκτικό θέμα για ταινία και μου άρεσε πολύ ο τρόπος που ήταν γραμμένο το σενάριο."
Ο παραγωγός Ρόμπερτ Λόρενζ προσθέτει, "Διαβάσαμε το σενάριο με τον Κλιντ και συμφωνήσαμε ότι ήταν κάτι που θέλαμε να κάνουμε. Πρόκειται για μια πολύ δυνατή ιστορία και ταυτόχρονα πολύ ανθρώπινη, ειδικά σε ό,τι αφορά τους δεσμούς που σφυρηλατούνται ανάμεσα στον Μαντέλα και τον Φρανσουά Πιενάαρ. Επίσης, αποτελεί μια συναρπαστική ματιά στην ψυχοσύνθεση του ανθρώπου Μαντέλα ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τις μοναδικές ηγετικές του ικανότητες."
Ο Φρίμαν υπογραμμίζει, "Ήταν σαν ένα μαγνητικό πεδίο που έλκυσε τους κατάλληλους μαγνήτες. Βρέθηκαν οι κατάλληλοι άνθρωποι, στο κατάλληλο σημείο, την κατάλληλη στιγμή για το κατάλληλο θέμα. Όλα ήταν σαν κομμάτια του ίδιου παζλ που βρήκαν τη θέση τους, κι αυτό είναι κάτι που δεν συμβαίνει συχνά. Όταν όμως συμβαίνει, είναι σαν να σου ψιθυρίζει το πεπρωμένο στο αφτί."
[[page_break]]
Πώς εμπνεόμαστε να αγγίξουμε το μεγαλείο όταν τίποτε
λιγότερο δεν είναι αρκετό; Πώς εμπνέουμε τους ανθρώπους γύρω μας;

– Νέλσον Μαντέλα στο "Ανίκητος"

Πολύ πριν αρχίσει η παραγωγή του "Ανίκητος", ο Μόργκαν Φρίμαν είχε επιλεχθεί για τον ρόλο του Νέλσον Μαντέλα από τον μόνο άνθρωπο που η γνώμη του πραγματικά είχε σημασία. Ο ηθοποιός αποκαλύπτει, "Κάποτε είχαν ρωτήσει τον Μαντίμπα ποιος θα ήθελε να τον ενσαρκώσει σε μία ταινία και είχε πει 'Ο Μόργκαν Φρίμαν'. Όταν τον γνώρισα πριν από πολλά χρόνια, του είπα ότι ήταν μεγάλη τιμή που είχε επιλέξει εμένα για να τον ενσαρκώσει."
Η ταινία "Ανίκητος" σηματοδοτεί την τρίτη συνεργασία του Φρίμαν με τον Ίστγουντ και όπως παρατηρεί ο Λόρενζ, " Ο Μόργκαν και ο Κλιντ γνωρίζει καλά ο ένας το στυλ του άλλου. Έχουν πολύ καλή χημεία. Είναι μια εύκολη, άνετη σχέση και γι'αυτό απολαμβάνουν τόσο πολύ τη συνεργασία τους. Ο Μόργκαν καταλαβαίνει απόλυτα τι θέλει ο Κλιντ και ο Κλιντ ξέρει πολύ καλά ότι ο Μόργκαν θα του δώσει την τέλεια ερμηνεία."
"Ο Μόργκαν είναι καταπληκτικός," τονίζει ο Ίστγουντ. "Δεν θα μπορούσα να φανταστώ κάποιον άλλο για τον ρόλο του Μαντέλα. Έχουν το ίδιο παράστημα, την ίδια χαρισματική φύση. Η φωνή επίσης του Μόργκαν έχει την ίδια χροιά και δούλεψε πολύ για να αφομοιώσει τον χρωματισμό της φωνής του Μαντέλα. Νομίζω ότι τα πήγαμε πολύ καλά."
Ο Φρίμαν, που έχει περάσει αρκετό καιρό με τον Μαντέλα και τον θεωρεί πραγματικό του φίλο, λέει, "Ένα από τα βασικότερα μελήματά μου ήταν να αποτυπώσω σωστά τον επιτονισμό και τον ρυθμό με τον οποίο μιλάει. Τον έχω ακούσει πολλές φορές να μιλάει και πλησιάζοντας τα γυρίσματα μελέτησα αρκετές κασέτες... μέχρι που τελικά τα κατάφερα."
Ο ηθοποιός τονίζει ότι αυτό που θα καθόριζε την ερμηνεία του ήταν κάτι που δεν μπορούσε να προβάρει. «Δεν ήθελα να τον υποδυθώ. Ήθελα να γίνω αυτός και αυτή για μένα ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση. Όταν συναντάς τον Μαντέλα, ξέρεις ότι δίπλα σου έχεις έναν σπουδαίο άνθρωπο. Το αποπνέει αυτό. Εμπνέει τον κόσμο να γίνει καλύτερος. Αυτό είναι το χάρισμά του. Κάποιοι το αποκαλούν "μαγεία του Μαντίμπα". Δεν ξέρω αν μπορεί να εξηγήσει κανείς τη μαγεία."
Όπως ο Φρίμαν, έτσι και ο Ματ Ντέιμον έπρεπε να αφομοιώσει την νοτιοαφρικανική προφορά προκειμένου να ενσαρκώσει πειστικά τον Φρανσουά Πιενάαρ. Οι ανάγκες του ρόλου όμως, δεν περιορίζονταν μόνο στη σωστή προφορά. "Αμέσως μπήκα στο διαδίκτυο και άρχισα να διαβάζω για τον Φρανσουά. Τότε λοιπόν συνειδητοποίησα ότι ήταν πολύ σωματώδης. Μίλησα στον Κλιντ και του είπα "Ξέρεις ο τύπος είναι ψηλός και δεμένος,' και εκείνος μου απάντησε, 'Εσύ ασχολήσου με όλα τα υπόλοιπα. Με αυτό θα ασχοληθώ εγώ'."
"Ο Ματ μπορεί να μην ήταν όσο ψηλός είναι ο Φρανσουά, αλλά έχει την ίδια ένταση και δύναμη," παρατηρεί ο Ίστγουντ. "Επίσης, έκανε πολύ γυμναστική και ήταν σε εξαιρετική φόρμα για τα γυρίσματα. Αν λοιπόν ξέρεις να στήνεις καλά τα πλάνα και να χρησιμοποιείς καλές γωνίες λήψεις, τον άλλο μπορείς να τον κάνεις όσο ψηλό θέλεις."
Την πρώτη φορά όμως, που συνάντησε ο Ματ τον Φρανσουά, δεν υπήρχαν κάμερες. Ο ηθοποιός θυμάται, "Με κάλεσε στο σπίτι του όπου μου είχε ετοιμάσει ένα καταπληκτικό gourmet δείπνο. Μου άνοιξε εκείνος την πόρτα και θυμάμαι ότι με εντυπωσίασε το ύψος τους. Ακολούθησε μια αμήχανη σιωπή μέχρι που του είπα 'στον φακό φαίνομαι πολύ ψηλότερος'."
Ο Ντέιμον μάλλον ανησύχησε άδικα, καθώς ο Πιενάαρ λέει ότι εντυπωσιάστηκε αμέσως από τον ηθοποιό. "Είναι καταπληκτικός τύπος. Μου έκανε φοβερή εντύπωση η ταπεινοφροσύνη του και το παράξενο χιούμορ του. Ήθελε να μάθει όσα περισσότερα μπορούσε για μένα, την φιλοσοφία μου ως αρχηγός της ομάδας και πώς βιώσαμε εμείς όλη αυτή την κατάσταση το '95. Μιλήσαμε αρκετά για το ράγκμπι, για το τι γίνεται στην προπόνηση και για το τεχνικό κομμάτι. Διασκεδάσαμε πάρα πολύ."
"Ο Φρανσουά με βοήθησε πάρα πολύ. Διέθεσε πολύ χρόνο για να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις μου για ένα σωρό διαφορετικά πράγματα," λέει ο Ντέιμον. "Ένιωσα έντονο το αίσθημα της ευθύνης να αποδώσω σωστά τόσο τον ρόλο όσο και την ίδια την ιστορία. Και αυτό γιατί ο Φρανσουά είναι πολύ έντιμος άνθρωπος και ο Μαντέλα ο σπουδαιότερος ηγέτης της εποχής μας. Είναι συγκλονιστικό αυτό που κατάφεραν και αυτό που κατάφερε η χώρα τους να επιτύχει."

Είτε μας αρέσει είτε όχι, δεν είμαστε απλά μια ομάδα ράγκμπι...
Οι καιροί αλλάζουν. Πρέπει κι εμείς να αλλάξουμε.

–Φρανσουά Πιενάαρ στο "Ανίκητος”

[[page_break]]
Προκειμένου να είναι έτοιμος για τον ρόλο του βετεράνου παίκτη ράγκμπι, ο Ντέιμον ζήτησε τη βοήθεια ενός ακόμα διάσημου μέλους των Σπρίνγκμποκ του 1995, ον Τσέστερ Γουίλιαμς, του μοναδικού μαύρου της ομάδας. Στην ταινία, ο Γουίλιαμς τέλεσε χρέη προπονητή της κινηματογραφικής ομάδας και αποτέλεσε σημαντική πηγή γνώσης για τους δημιουργούς.
Η ΜακΚρίρι σχολιάζει, "Ό Τσέστερ ήταν ο ιδανικός τεχνικός σύμβουλος γιατί θυμάται όλα τα παιχνίδια και όλους τους παίκτες. Το 1995 βρέθηκε σε μια μοναδική θέση. Ήταν ο μοναδικός μαύρος παίκτης της ομάδας. Εκείνη την εποχή έγινε κάτι σαν σύμβολο, όχι από επιλογή αλλά επειδή ήθελε να παίξει ράγκμπι. Αποδέχτηκε όμως, τον ρόλο που του δόθηκε και τον υποστήριξε μέχρι τέλους. Ήταν πολύ σημαντικό για εμάς να τον έχουμε ως επικεφαλής των ομάδων μας."
"Ο Τσέστερ ήθελε να είναι σίγουρος ότι θα παίξουμε κανονικά ράγκμπι στην ταινία," προσθέτει ο Ίστγουντ. "Είπε, 'Δεν θέλω από αυτά τα ψεύτικα που κάνουν στις ταινίες. Θα παίξουμε κανονικά ράγκμπι,'. Και όπως ξέρετε το κανονικό ράγκμπι είναι ένα πολύ σκληρό παιχνίδι. Μοιάζει αρκετά με το αμερικάνικο ποδόσφαιρο, με τη διαφορά ότι δεν υπάρχουν ούτε κράνη, ούτε επωμίδες και οι παίκτες παίζουν και άμυνα και επίθεση. Είναι πολύ σκληρό άθλημα και όσοι ασχολούνται με αυτό είναι πραγματικά πολύ σκληρά καρύδια."
"Ο Κλιντ έγινε λάτρης του ράγκμπι," λέει ο Λόρενζ. "Όταν ήμασταν στην Νότιο Αφρική, καθόταν κάθε βράδυ, έβλεπε ράγκμπι με τις ώρες και την επομένη ερχόταν και σχολίαζε τους αγώνες. Το απολάμβανε αρκετά."
Για τους ηθοποιούς, η προετοιμασία για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ενός κανονικού αγώνα ράγκμπι, όπως λέει ο Ντέιμον "ήταν σκληρή με έντονη προπόνηση. Έκανα βάρη για να αυξηθεί ο όγκος μου. Επίσης, έκανα τρέξιμο που δεν έχω ξανακάνει και μποξ. Όταν πήγα στην Νότιο Αφρική ο Τσέστερ μου είπε ότι ήμουν σε πολύ καλή φόρμα και με ρώτησε τι έκανα. Του είπα ότι έκανα βάρη, μποξ και τρέξιμο. Με κοίταξε λίγο και μετά μου είπε 'Και γιατί δεν έπαιξες απλά λίγο ράγκμπι;" λέει γελώντας.
Ο Ντέιμον είχε την ευκαιρία να το κάνει κι αυτό μιας και οι ώρες που περνούσαν με τους υπόλοιπους ηθοποιούς στο προπονητήριο ήταν πολλές. Ο Ίστγουντ λέει, "Όταν είσαι ερασιτέχνης και πρέπει να ενσαρκώσεις έναν επαγγελματία, πρέπει να προπονηθείς πολύ σκληρά για να φτάσεις σε αυτό το επίπεδο. Οι ηθοποιοί που δεν είχαν ξαναπαίξει ράγκμπι χρειάστηκε να προπονηθούν πολύ. Έπαιζαν με επαγγελματίες και επειδή δεν θέλαμε να τραυματιστούν, το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε είναι να κοιτάμε και να ελπίζουμε."
Ο Σκοτ Ίστγουντ, ακόμα ένας πρωτάρης στο ράγκμπι, ενσάρκωσε τον παίκτη Τζόελ Στράνσκι, που σκόραρε όλους τους πόντους των Σπρίνγκμποκ στον τελικό του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Εκτός του ότι έπρεπε να μάθει τα γενικά του αθλήματος, ο Σκοτ έπρεπε να μάθει να εκτελεί και το ντροπ-γκολ, που μοιάζει πολύ με το αντίστοιχο φιλντ-γκολ στο αμερικάνικο ποδόσφαιρο.
Ο Τσέστερ Γουίλιαμς ανέλαβε να βρει αυτόν που θα ενσάρκωνε τον ίδιο στην ταινία και επέλεξε τον ΜακΝίλ Χέντριξ. Ο Χέντριξ που πλέον εργάζεται ως προπονητής ράγκμπι, έχει παίξει επαγγελματικά πολλά χρόνια και μάλιστα στα τέλη της δεκαετίας του '90 είχε φορέσει και τη φανέλα των Σπρίνγκμποκ. Με τον Γουίλιαμς γνωρίζονται από τότε, αλλά η επιλογή του Χέντριξ για τον ρόλο του παλιού του φίλου ήταν μάλλον τυχαία. Ο Γουίλιαμς θυμάται, "Ψάχναμε καιρό να βρούμε τον κατάλληλο άνθρωπο αλλά δεν τα καταφέρναμε. Μια μέρα λοιπόν βρισκόμουν σε ένα εμπορικό κέντρο και συνάντησα τυχαία τον ΜακΝίλ Χέντριξ. Του είπα 'Θέλω να με ενσαρκώσεις'. Όταν δέχτηκε χάρηκα πάρα πολύ."
Ο Χέντριξ λέει, "Ήταν πολύ μεγάλη ευκαιρία για μένα. Με τον Τσέστερ γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και μοιάζουμε πολύ σαν χαρακτήρες. Όταν έπαιζε, πάντα χαμογελούσε. Κι εγώ παρόλο που πολύ συχνά με πετούσαν κάτω, πάντα γελούσα. Με ενθουσίασε που θα συνεργαζόμουν με ανθρώπους όπως ο Ματ, ο Μόργκαν και ο Κλιντ Ίστγουντ."
Οι περισσότεροι παίκτες ράγκμπι – παρόλο που ενσαρκώνουν αθλητές από άλλες χώρες στην ταινία – επιλέχθηκαν από την Νότιο Αφρική. Η συντονίστρια Αιμέ ΜακΝτάνιελ ήταν αυτή που συγκέντρωσε τους παίκτες που θα συνέθεταν τις υπόλοιπες ομάδες.
Η ΜακΝτάνιελ ξεκίνησε να δουλεύει για την ταινία τέσσερις μήνες πριν αρχίσουν τα γυρίσματα. Συνεργάστηκε στενά με τον Τσέστερ Γουίλιαμς και τους προπονητές Ρούντολφ Ντε Γουί και Τρόι Λι, προκειμένου να επιλέξουν τους κατάλληλους παίκτες για τις ομάδες. Η ΜακΝτάνιελ θυμάται, "Η πρώτη μου δουλειά ήταν να βρω περίπου 500 παίκτες του ράγκμπι μέσα σε δύο εβδομάδες. Αυτό για μένα ήταν μεγάλη πρόκληση μιας και ξεκινούσε η αγωνιστική περίοδος. Πήγαμε σε όλα τα αθλητικά σωματία της περιοχής και μοιράσαμε φυλλάδια για ανοιχτή οντισιόν. Υπήρξε μεγάλη προσέλευση και καταλήξαμε στην τελική ομάδα μετά από προπονήσεις και ασκήσεις που έκαναν οι υποψήφιοι με τον Τσέστερ και τους άλλους προπονητές. Μετά, το δύσκολο και πιο περίπλοκο ασφαλώς, ήταν να ταιριάξουμε τον κάθε παίκτη με την κατάλληλη θέση. Στο τέλος όμως, είχαμε μια ομάδα με πολύ καλή συνοχή."
Εκτός από ράγκμπι, αυτοί που ενσάρκωσαν την πολύ δυνατή ομάδα της Νέας Ζηλανδίας, έπρεπε να μάθουν και το παραδοσιακό τραγούδι πολέμου των Μαορί, το "Χάκα". "Ο σκοπός αυτού του τελετουργικού είναι να τρομάξουν την αντίπαλη ομάδα πριν ξεκινήσει ο αγώνας," εξηγεί ο Ίστγουντ.
"Από σεβασμό, επικοινωνήσαμε με την Ομοσπονδία Ράγκμπι της Νέας Ζηλανδίας, για να βεβαιωθούμε ότι θα γίνει σωστά," προσθέτει ο Λόρενζ. "Μας έστειλαν λοιπόν έναν ειδικό, τον κύριο Ίνια Μάξουελ, ο οποίος μας βοήθησε στην προετοιμασία και ήταν παρών όταν γυρίζαμε στη σκηνή. Έτσι ήμασταν σίγουροι ότι όλα έγιναν σωστά και με ακρίβεια."

Ό,τι έγινε, είναι πλέον παρελθόν. Τώρα ατενίζουμε το μέλλον.

– Νέλσον Μαντέλα στο "Ανίκητος"

[[page_break]]
Για το όνειρο του Μαντέλα για ένα πολύχρωμο έθνος, υπήρχε άλλη μια ομάδα ιδιαίτερα σημαντική. Στην αρχή της ταινίας, ο νέος Πρόεδρος ζητά από τους λευκούς υπαλλήλους που υπηρέτησαν υπό τον Πρόεδρο ντε Κλερκ να παραμείνουν στις θέσεις τους. Η προσωπική του ασφάλεια, με επικεφαλής τον Τζέισον Τσαμπαλάλα και τον Λίνγκα Μουνσάμι, ανακαλύπτουν ότι η απόφαση του Προέδρου επηρεάζει και αυτούς. Ξαφνικά, βρίσκονται να συνεργάζονται με πρώην μέλη του Εθνικού Κόμματος, ανθρώπους που μέχρι πρόσφατα απειλούσαν την ελευθερία και τη ζωή τους.
Ο Ίστγουντ εξηγεί, "Ο Μαντέλα ξέρει ότι οι προσωπική ασφάλειά του χαίρει της μεγαλύτερης έκθεσης. Έτσι η συνύπαρξη μαύρων και λευκών σε αυτή τη μονάδα, θα αποτελούσε ένα πολύ καλό παράδειγμα καλής συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Και αυτό ήταν πολύ σημαντικό για αυτόν."
"Ο Μαντέλα δεν μιλά για συγχώρεση και συμφιλίωση σαν να είναι κάτι που θα πρέπει να κάνει όλη η υπόλοιπη χώρα. Ξεκινάει να το εφαρμόζει από το ίδιο του κιόλας το προσωπικό," σχολιάζει ο Άντονι Πέκαμ, προσθέτοντας ότι η προσωπική ασφάλεια του Μαντέλα αποτελεί τον τέλειο μικρόκοσμο όλης της ιστορίας. "Το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο και το Εθνικό Κόμμα, ήταν ορκισμένοι εχθροί. Το γεγονός λοιπόν ότι η προστασία του κοινώς αποδεκτού ηγέτη τους άμβλυνε την έχθρα μεταξύ τους, μου έδωσε την ελευθερία να προσωποποιήσω την ιδέα της συμφιλίωσης και της συγχώρεσης με έναν μοναδικό τρόπο."
Ο Τόνι Κγκορότζ και ο Πάτρικ Μόφοκενγκ υποδύονται τους Τζέισον Τσαμπαλάλα και Λίνγκα Μουνσάμι αντίστοιχα. Οι Ματ Στερν και Τζούλιαν Λούις επιλέχθηκαν για τους ρόλους των Χέντρικ Μπουαγιέν και Ετιέν Φεϊντέρ, τα μέλη του Εθνικού Κόμματος με τα οποία ο Τζέισον και ο Λίνγκα πρέπει να συνεργαστούν για να προστατέψουν τον Μαντέλα.
Στη ζωή όμως τόσο του Μαντέλα όσο και του Πιενάαρ υπήρξαν και σημαντικές γυναίκες. Η Αντζόα Άντο ενσαρκώνει την Μπρέντα Μαζιμπούκο, την αρχηγό επιτελείου του Μαντέλα, η οποία δεν μπορεί να καταλάβει γιατί ο Πρόεδρος αφιερώνει τόσο χρόο και ενέργεια σε κάτι τόσο ασήμαντο όσο το ράγκμπι, τη στιγμή που υπάρχουν ένα σωρό άλλα σημαντικά θέματα. Η Μαργκερίτ Γουίτλεϊ ενσαρκώνει την τότε μνηστή του Πιενάαρ, Νερινέ, η οποία στηρίξει με πάθος τον Φρανσουά καθώς αυτός αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη πρόκληση της ζωής του.

INVICTUS
Μέσα στη νύχτα που με σκεπάζει,
μαύρη σαν πίσσα όπως είναι,
ευχαριστώ όποιον Θεό υπάρχει
για την ελεύθερη ψυχή μου.

Υπό το βάρος των περιστάσεων
ποτέ δε λύγισα ούτε ούρλιαξα δυνατά.
Όταν το βάρος της τύχης έπεσε πάνω μου
Το κεφάλι μου μάτωσε, αλλά δεν έσκυψε.

Πέρα απ'αυτό τον τόπο της οργής και των δακρύων
βρίσκεται ο τρόμος της σκιάς,
Κι όμως, παρά τις απειλές όλων των χρόνων
θα με βρει, μα θα με βρει χωρίς να φοβάμαι.

Σημασία δεν έχει πόσο στενή είναι μια πύλη,
πόσο γεμάτη με τιμωρίες η περγαμηνή,
εγώ διαφεντεύω τη μοίρα μου:
αφέντης της ψυχής μου είμαι εγώ.

Γουίλιαμ Ε. Χένλεϊ
[[page_break]]
Τετάρτη 20 Ιανουαρίου, Village Cinemas στο The Mall Athens… η Village Films και η ActionAid Ελλάς υποδέχτηκαν τους καλεσμένους τους, στην επίσημη πρεμιέρα της νέας ταινίας του Κλιντ Ίστγουντ, ΑΝΙΚΗΤΟΣ. Η ταινία εστιάζει σε μια κρίσιμη στιγμή της ιστορίας της Νότιας Αφρικής και του πρώην Προέδρου της, Νέλσον Μαντέλα… στην προσπάθεια του ιδίου να ενώσει τις δυο εθνότητες της χώρας, μετά το τέλος του Απαρτχάιντ και των πληγών που άφησε στο λαό της Νότιας Αφρικής. Η ταινία θα βγει στις ελληνικές αίθουσες την Πέμπτη, 28 Ιανουαρίου.

Οι VIP καλεσμένοι της ActionAid Ελλάς και της Village Films απόλαυσαν μια ξεχωριστή ταινία και δήλωσαν την υποστήριξη τους στην παγκόσμια εκστρατεία 1GOAL: Εκπαίδευση για Όλους, εκστρατεία που ξεκίνησε χθες επίσημα και στην χώρα μας με την συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο Μέγαρο. Την εκστρατεία 1GOAL: Εκπαίδευση για Όλους στην Ελλάδα, συντονίζει η ActionAid Ελλάς, υπό την αιγίδα της UNESCO και την πολύτιμη υποστήριξη της ΕΠΟ και της Super League.