Ο Τζέιμς Μάθιου Μπάρι (αγγλ. James Matthew Barrie, 9 Μαΐου 1860 – 19 Ιουνίου 1937), Μέλος του Τάγματος της Αξίας, γνωστός και ως Τζ. Μ. Μπάρι (J. M. Barrie), ήταν Σκωτσέζος μυθιστοριογράφος και δραματουργός.
Είναι περισσότερο γνωστός στο ευρύ κοινό για την επινόηση του λογοτεχνικού χαρακτήρα Πίτερ Παν, τον οποίο εμπνεύστηκε από τους φίλους του, τα αγόρια της οικογένειας Λουέλιν Ντέιβις (Llewelyn Davies).
Γεννήθηκε στο Angus του Kirriemuir, και ήταν ο προτελευταίος από δέκα αδέρφια. Σπούδασε στην Ακαδημία Dumfries και στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο Νότιγχαμ, ώσπου άρχισε να ασχολείται με τη συγγραφή μυθιστορημάτων και αργότερα με τη δραματουργία.
Το 1913 τιμήθηκε με τον τίτλο του βαρώνου. Η σορός του Μπάρι βρίσκεται στο Kirriemuir, δίπλα στους τάφους των γονιών, της αδελφής και του μεγαλύτερου αδελφού του, Ντέιβιντ, που είχε πεθάνει πριν από τα 14α γενέθλιά του.
Οι πρώτες νουβέλες του Μπάρι διαδραματιζόταν στο Kirriemuir, το οποίο αποκαλούσε "Thrums" (ο πατέρας του δούλευε σαν υφαντής). Ο Μπάρι συχνά έγραφε τους διαλόγους των έργων του στη Σκωτσέζικη γλώσσα.
Αργότερα άρχισε να γράφει για το θέατρο. Μερικά από τα πιο γνωστά θεατρικά του έργα είναι το Quality Street (1901), το What Every Woman Knows (1908), και το The Admirable Crichton (1902). Το τελευταίο του θεατρικό έργο, The Boy David (1936), είχε ως θέμα τη βιβλική ιστορία του βασιλιά Σαούλ και του νεαρού Δαβίδ. Όπως και ο ρόλος του Πίτερ Παν, ο ρόλος του Δαβίδ ερμηνεύθηκε από γυναίκα ηθοποιό,την Ελίζαμπεθ Μπέργκνερ (Elisabeth Bergner).
Τα μυθιστορήματά του γνώρισαν μεγάλη επιτυχία όταν δημοσιεύθηκαν, ξεκινώντας από το Auld Licht Idylls (1888). Ακολούθησαν το A Window in Thrums (1889), και το The Little Minister (1891). Τα δύο μυθιστορήματά του, Sentimental Tommy και Tommy and Grizel δημοσιεύθηκαν το 1896 και το 1902 αντίστοιχα, και τα θέματά τους ήταν πιο σχετικά με την μετέπειτα ιστορία του Πίτερ Παν.
Ο λογοτεχνικός χαρακτήρας του Πίτερ Παν εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο The Little White Bird (1901).
Το 1891 ο Μπάρι έγραψε το Ibsen's Ghost, μια παρωδία του θεατρικού έργου του Ερίκου Ίψεν Ghosts, που μόλις είχε ανέβη και στην Αγγλία από την θεατρική ομάδα Independent Theatre Society του J. T. Grein. Το έργο του Μπάρι ανέβηκε για πρώτη φορά στις 31 Μαϊου στο Toole's Theatre στο Λονδίνο.
O Μπάρι φαίνεται πως εκτιμούσε τις αρετές του Ίψεν. Ακόμα και ο Ουίλιαμ Άρτσερ, ο
... Διαβάστε περισσότερα μεταφραστής των έργων του Ίψεν στα αγγλικά, διασκέδασε με το χιούμορ της παράστασης και την συνέστησε και σε άλλους.
Η θεατρική παράσταση Πίτερ Παν ανέβηκε για πρώτη φορά στις 27 Δεκεμβρίου 1904. Το 1924, ο Μπάρι διευκρίνισε ότι τα πνευματικά δικαιώματα του έργου μεταβιβάζονται στο νοσοκομείο του Great Ormond Street στο Λονδίνο. Το ισχύον καθεστώς των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου είναι περίπλοκο.
Ο Μπάρι, μαζί με κάποιους άλλους θεατρικούς συγγραφείς, συμμετείχε κατά τη διετία 1909-1911 στην προσπάθεια άρσης της λογοκρισίας του Βασιλικού Επιτρόπου στις θεατρικές παραγωγές του Λονδίνου.Ο Μπάρι, ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, και ο Ρόμπερτ Λιούις Στήβενσον ήταν γνωστοί από το πανεπιστήμιο. Και οι τρεις φοίτησαν στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και έγραφαν στην πανεπιστημιακή εφημερίδα. Ο Μπάρι γνωρίστηκε επίσης με τον Τόμας Χάρντι μέσω του Χιού Κλιφορντ (Hugh Clifford) κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Λονδίνο.
Η οικογένεια Λουέλιν Ντέιβις αποτελείτο από τους γονείς, Άρθουρ (1863–1907) και Σύλβια (1866–1910) (κόρη του George du Maurier), και τους πέντε γιούς, Τζωρτζ (George Llewelyn-Davies) (1893–1915), Τζακ (Jack Llewelyn-Davies) (1894-1959), Πίτερ (Peter Llewelyn-Davies) (1897–1960), Μάικλ (Michael Llewelyn-Davies) (1900–1921), και Νίκολας (Nicholas Llewelyn-Davies) (1903–1980).
Ο Μπάρι γνώρισε την οικογένεια το 1897 ή 1898, αφού συνάντησε τον Τζωρτζ και τον Τζακ μαζί με την γκουβερνάντα τους στους κήπους Κένσινγκτον του Λονδίνου , που βρίσκονταν κοντά στο σπίτι του και όπου συχνά έβγαζε για περίπατο τον σκύλο του, Πόρθο. Την μητέρα τους Σύλβια την γνώρισε αργότερα, σε μια φιλική συγκέντρωση.
Έγινε δεύτερος πατέρας τους, και όταν τα παιδιά ορφάνεψαν, ανέλαβε την κηδεμονία τους. Ο Μπάρι είχε την οικονομική δυνατότητα να κρατηθούν τα αδέλφια ενωμένα και να μην διασκορπιστούν υπό την προστασία των διαφόρων συγγενών.
Το άγαλμα του Πίτερ Παν στους κήπους Κένσινγκτον, που ανεγέρθηκε μέσα σε μια νύχτα για την Πρωτομαγιά του 1912, υποτίθεται ότι θα βασιζόταν σε μια φωτογραφία του Μάικλ, αλλά ο γλύπτης άλλαξε γνώμη και χρησιμοποίησε ως μοντέλο κάποιο άλλο παιδί, αφήνοντας τον Μπάρι πολύ απογοητευμένο με το αποτέλεσμα.
Ο Μπάρι υπέφερε από την απώλεια των δύο παιδιών με τα οποία ήταν περισσότερο δεμένος. Ο Τζορτζ σκοτώθηκε σε μάχη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου το 1915. Ο Μάικλ, με τον οποίο ο Μπάρι αλληλογραφούσε καθημερινά, πέθανε από πνιγμό στην Οξφόρδη το 1921, ένα μήνα πριν κλείσει τα 21 του χρόνια. Μερικά χρόνια μετά το θάνατο του Μπάρι, ο Πίτερ Ντέιβις, που αργότερα έγινε εκδότης, έγραψε το βιβλίο 'Morgue', στο οποίο παραθέτει πολλές πληροφορίες για την οικογένεια και σχόλια για τον Μπάρι.
Το 1978 προβλήθηκε από το BBC μια μίνι σειρά του Άντριου Μπίρκιν, με τίτλο The Lost Boys. Ο Ίαν Χόλμ υποδυόταν τον Μπάρι και η Άνν Μπελ την Σύλβια. Η σειρά αυτή θεωρείται μια πιστή μεταφορά της βιογραφίας του Μπάρι σε σχέση με την οικογένεια, και αναφέρεται και στον Άρθουρ Λουέλιν Ντέιβις.
Μια ταινία για τη σχέση του Μπάρι με την οικογένεια Λουέλιν Ντέιβις, με τίτλο Ψάχνοντας τη χώρα του ποτέ (Finding Neverland), προβλήθηκε τον Οκτώβρη του 2004, με τον Τζόνι Ντεπ και την Κέιτ Ουίνσλετ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους του Μπάρι και της Σύλβια Λουέλιν Ντέιβις. Η ταινία δεν αναφέρει τους Άρθουρ Λουέλιν Ντέιβις και Νίκολας Λουέλιν Ντέιβις.
