1949, τρίτη χρονιά του Εμφυλίου Πολέμου. Στα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας σε μεγάλες και μικρές μάχες, μέρα και νύχτα, το αίμα κυλάει ποτάμι. Δύο αδέρφια, ο Ανέστης 17 χρονών (Χρήστος Καρτέρης) και ο Βλάσης 14 (Γιώργος Αγγέλκος), βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα. Ο πατέρας τους νεκρός από νάρκη, η μάνα τους σε στρατόπεδο αμάχων. Τσοπανόπουλα που γνωρίζουν καλά τα υψώματα, τα δάση, τα ποτάμια και τα περάσματα, τα δύο παιδιά χρησιμοποιούνται ως οδηγοί, ο Ανέστης από τον ανθυπολοχαγό Τριαντάφυλλο του Εθνικού Στρατού (Γιώργος Συμεωνίδης) και ο Βλάσης από τον Καπετάν Ντούλα του Δημοκρατικού Στρατού (Βαγγέλης Μουρίκης). Μοιραία βρίσκονται με όπλο στο χέρι σε ομάδες που πολεμούν απέναντι και βάλλουν η μία εναντίον της άλλης. Στις τοποθεσίες Ψωριάρικα, Χαλασμένα Χωράφια, Μέγα Πλάι ζουν τη φωτιά του πολέμου, τις μάχες ανταρτών και φαντάρων σώμα με σώμα, τα πρόχειρα νοσοκομεία με σακατεμένους και ετοιμοθάνατους, την παράλογη καθημερινότητα του θανάτου, της βίας, της σύγχυσης, του πάθους, του τρόμου. Χουχλιάζοντας συνθηματικά σαν πουλιά καταφέρνουν να συναντηθούν κρυφά τρεις φορές. Την τελευταία, ενώ οι Αμερικάνικες βόμβες Ναπάλμ καίνε ανθρώπους και δάση, ο μεγάλος προσπαθεί να πάρει τον μικρό αδερφό μαζί του. Ο Βλάσης όμως έχει γίνει πια πολυβολητής, αποκαλείται συναγωνιστής Φλόγας και έχει τιμηθεί με το παράσημο του Γράμμου.

Στην ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ ο ανθυπολοχαγός, ο καπετάνιος, η πολυβολήτρια Γιαννούλα (Βικτώρια Χαραλαμπίδου), ο διαφωτιστής (Βασίλης Νανάκης), η 15χρόνη αντάρτισσα Φούλα (Άννα Παρτσάνη), ο δεκανέας Καλαματιανός (Ιούλιος Τζιάτας), ο στρατηγός (Μάριος Ποντίκας), ο ταγματάρχης (Κώστας Κλεφτόγιαννης), ο Βαν Φλητ (Μίλτος Πολυβίου), ο Τζων Λούϊς (Ian Robertson), η μάνα στο στρατόπεδο (Αργυρώ Αποστολίδου) και ο 80χρονος παππούς του νεκρού στρατιώτη (Θανάσης Βέγγος) γράφουν σελίδες στο κεφάλαιο της μοίρας και της ιστορίας των δύο παιδιών αλλά και της ιστορίας του τόπου.

Στην ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ ο Ανέστης και ο Βλάσης μέσα από τα περάσματα του θανάτου, τα δασωμένα του φόβου και τα υψώματα του ηρωισμού γίνονται σήμερα, 60 χρόνια μετά, και δικοί μας οδηγοί μνήμης και ώριμου στοχασμού για την τριετία που αφάνισε χιλιάδες νέους και σημάδεψε βαριά την χώρα.

Η ταινία γυρίστηκε στην Δυτική Μακεδονία, στον Νομό Καστοριάς το φθινόπωρο του 2008 Απόσκεπος, Λίμνη Αρρένες, Βίτσι, Βυσσινιά, Γράμμος, Ύψωμα Καζάνι, Κορέστεια, Κρανιώνας, Λιθιά, Μάνκοβιτς, Μαύροβο, Μαυρόκαμπος, Νεστόριο, Οξυά, Πολυκάρπη, Πολυκέρασο, Σιδηροχώρι, Τοιχιό, Χαλάρα, Ύψωμα Χάρος

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Σε ποιον θάνατο πήγες.
Περνούσε αεράκι από εκεί;
- Μάρκος Μέσκος -

Στα πεδία των μαχών των Βαλκανικών πολέμων χάθηκαν 12.000 έλληνες στρατιώτες, στη Μικρασιάτικη εκστρατεία 37.000, στην Ιταλογερμανική επίθεση 15.000 και στον Εμφύλιο 70.000, στρατιώτες και αντάρτες.

Σε κάθε πόλεμο σκληραίνουν οι άνθρωποι, τα πρόσωπα σκοτεινιάζουν. Στον Εμφύλιο η διάσταση είναι πιο δραματική γιατί καμία εξήγηση δεν πείθει απόλυτα, δεν παρηγορεί. Η εμφύλια αναμέτρηση είναι η πιο τραγική εκδοχή πολέμου.

Αφήνει για χρόνια ανοιχτές πληγές.

Ο λαός και ο τόπος πληρώνουν πανάκριβο λογαριασμό.

Καμία πλευρά δεν μπορεί να είναι υπερήφανη, δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι όλα ήταν καλά καμωμένα. Από νέος ήθελα να κάνω μια ταινία γι’ αυτό το δύσκολο και οδυνηρό κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορίας μας.

Την έκανα στα 68 μου.

Για τη συγγραφή του σεναρίου ανέβηκα πολλές φορές σε όλα τα χωριά και τις βουνοκορφές του Γράμμου και του Βιτσίου, όπου διαδραματίζεται η ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ. Απαιτήθηκε πολύχρονη έρευνα σε επίσημα ντοκουμέντα, επιστημονικές μελέτες, γραπτές και προφορικές μαρτυρίες, που συχνά απέδιδαν απροσδόκητα αποτελέσματα, αφορμές για στοχασμό και αναστοχασμό πάνω στα γεγονότα. <

Δεν είμαι πολιτικός, ούτε ιστορικός, είμαι καλλιτέχνης και στην ταινία καταθέτω αυτό που μου αναλογεί, αυτό πού μέσα μου, επιμένει να με συγκλονίζει.

Τη μοίρα των απλών ανθρώπων, των από κάτω, των λησμονημένων θυμάτων.

Κινηματογράφησα μια κόλαση που διαδραματίστηκε στον παράδεισο, την ασύλληπτης ομορφιάς φύση της Δυτικής Μακεδονίας.

Εστίασα στα πρόσωπα και τις ιστορίες των ταπεινών, ανταρτών, στρατιωτικών και χωρικών της περιοχής.

Ιστορίες μεγάλης σκληράδας και μεγάλης ανθρωπιάς.

Ήρωες μου δύο αδέρφια, βοσκόπουλα, 17 και 14 χρονών. Η τύχη τους, τύχη των τότε καιρών.

Πολυβόλα, αμερικάνικες βόμβες Ναπάλμ, παράσημα ηρώων, στρατοδικεία.

Η ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ θα βγει στις αίθουσες τον Οκτώβρη του 2009, 60 χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου.

Γιατί σήμερα πια μια τέτοια ταινία;

Γιατί όταν η ιστορία φεύγει από τα αρχεία με τις διαταγές και τους αριθμούς, και «γράφεται» πάνω σε ζωντανά πρόσωπα και κορμιά μιλάει διαχρονικά, θυμίζει, προβληματίζει. Γιατί η τέχνη αντλεί από την ανθρώπινη περιπέτεια.

Με ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ λοιπόν για τα παρακάτω της ζωής και του σινεμά.