Ο σαραντάχρονος Κινγκ έχει ένα μπαρ στο Μπορ της Σερβίας, μια πόλη ορυχείων σε παρακμή. Ο Κινγκ είναι μοναχικός τύπος, ζει μόνο για το παρόν και τη μηχανή του. Χρόνια πριν, η ερωτική του σχέση με τη Ρούζιτσα, γυναίκα του καλύτερού του φίλου, Άνιμαλ, είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του τελευταίου και την καταδίκη της Ρούζιτσα για φόνο. Ο Κινγκ αποφεύγει τους πάντες, εκτός από τον Ζλάταν, τον μικρό αδελφό του Άνιμαλ που πάσχει από διανοητική αναπηρία και τον οποίο ο Κινγκ φροντίζει επειδή νιώθει ενοχές ή οίκτο. Παρόλο που η Ρούζιτσα νιώθει ακόμη έλξη για τον Κινγκ, όταν αποφυλακίζεται έχει σκοπό να παντρευτεί τον Ουάιτι, έναν καλό άνθρωπο που έχει αποδείξει την ακλόνητη αγάπη του γι’ αυτήν. Η έφηβη κόρη της Ρούζιτσα, Ρόζα, είναι προβληματική κι ατίθαση, εξαρτημένη απ’ τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Μια νύχτα, η Ρόζα συναντά για πρώτη φορά τον μυθικό Κινγκ. Αυτός ελκύεται απ’ τη νιότη της Ρόζας, από την αδάμαστη φύση της που μοιάζει με τη δική του, ή ίσως κι απ’ την ομοιότητα με τη μητέρα της: ο Κινγκ ούτε ξέρει, ούτε νοιάζεται.

Στον αργόσυρτο ρυθμό του τάνγκο του συνθέτη Μπόρις Κόβατς, πένθιμα τραγούδια αναδύονται απ’ την μελαγχολία των Βαλκανίων, ερμηνευμένα από χαρακτήρες ηττημένους, αποδεκατισμένους, που πασχίζουν να βρουν ισορροπία και νόημα στη ζωή τους, που αγκιστρώνονται απ’ όσα και όσους έχουν ανάγκη. Το σενάριο, που υπογράφει η συγγραφέας και ποιήτρια Μιλένα Μάρκοβιτς, εστιάζει στις κατεστραμμένες ζωές των ηρώων, αντανακλώντας τα απομεινάρια μιας αποσαθρωμένης κοινωνίας, όπως αυτή περιγράφεται με φόντο την πόλη Μπορ της νότιας Σερβίας. Χαρακτηριστικός ο υπότιτλος της ταινίας: «Η όπερα του μεταλλωρύχου».

Μια μοντέρνα τραγωδία για τη μοίρα, την αμαρτία
και τη δύναμη της αυτοθυσίας!
Όταν το τραγούδι είναι η τελευταία σου ευκαιρία στη ζωή!

«Ένα εξαιρετικό καλλιτεχνικό επίτευγμα του Σέρβου σκηνοθέτη Όλεγκ Νόβκοβιτς»
Le Monde

«Μια σύγχρονη αρχαιοελληνική τραγωδία»
Indiewire

«Το γκρίζο πορτραίτο της μετα-βιομηχανικής εποχής»
Screen daily

«Η βιομηχανική παρακμή, μια ιστορία αγάπης και προδοσίας ειπωμένη με τραγούδια»
The Hollywood reporter

«Μία σπουδαία ταινία»
Tribune de Geneva


Σημείωση του σκηνοθέτη

Αυτή η ταινία μιλά για την επιθυμία της απόδρασης από ένα πεπρωμένο οδυνηρό
και χωρίς ελπίδα.
Αυτή η ταινία μιλά για ανθρώπους που ζουν στα όρια της ύπαρξης, χωρίς μέλλον. Τα όνειρά τους τους ξεπερνούν, γιατί η ίδια η ζωή τους υπερβαίνει.
Αυτή η ταινία μιλά για την καταστροφή και την κατάρρευση.
Αυτή η ταινία μιλά για τη λαχτάρα για τη ζωή και τη λαχτάρα για τον θάνατο.
Και κυρίως, η ταινία μιλά για ζωές που καταστρέφονται, αλλά και τη Ζωή που
δεν μπορεί να καταστραφεί.

Η ταινία διαδραματίζεται στην πόλη Μπορ, μια πόλη μεταλλωρύχων, που παλιά αποτελούσε το σύμβολο της γιουγκοσλαβικής ευημερίας, ενώ σήμερα αποτελεί σύμβολο της παρακμής. Το σκηνικό της ταινίας είναι ρεαλιστικό με πολύ μικρές σκηνογραφικές παρεμβάσεις. Η κάμερα στο χέρι δίνει στην ταινία την απαραίτητη δυναμική, οι τηλεφακοί το ποιητικό αποτέλεσμα, ενώ το σινεμασκόπ την κλίμακα.
Οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι υπερ-ρεαλιστικές, ανεπιτήδευτες.

Τα τραγούδια αποτελούν μέρος της πλοκής και δεν διακόπτουν την αφήγηση.
Η μουσική είναι αυθεντικό, βαλκανικό τάνγκο, παθιασμένο και σπαρακτικό.
Η πλατιά οθόνη του σινεμασκόπ είναι απαραίτητη για την ταινία: πλατύ κάδρο
της πόλης Μπορ, της μολυσμένης λίμνης, των ερειπωμένων εργοστασίων,
των αχρηστευμένων πια καμινάδων και των ατελείωτων μπλοκ των σοσιαλιστικών κατοικιών.

Η ταινία μιλά για την αναζήτηση της ελευθερίας και τη φυγή, που είναι καταδικασμένη από τη μοίρα και τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ψυχής. Διαδραματίζεται σε έναν παρηκμασμένο κόσμο, όπου ο πιο ισχυρός άντρας είναι ανίσχυρος να αλλάξει το ίδιο του το πεπρωμένο. Είναι ένας χορός με το διάβολο, ένα βαλκανικό τάνγκο σε μια βαλκανική κόλαση, όπου η αγάπη γίνεται συνώνυμη με το θάνατο.


Άσπρος, άσπρος κόσμος: Ένα νέο βήμα στον Βαλκανικό κινηματογράφο

«Η ταινία είναι εμπνευσμένη από τον Οιδίποδα του Σοφοκλή, αλλά στο αντίστροφο. Έχει στοιχεία αρχαιοελληνικής τραγωδίας, αλλά είναι ένα σύγχρονο έργο. Διαδραματίζεται στη Σερβία του σήμερα και οι χαρακτήρες είναι μεταλλωρύχοι», αναφέρει η Milena Trobozic Garfield, παραγωγός της ταινίας Άσπρος, άσπρος κόσμος. «Υπάρχει καταθλιπτικό σεξ και ο φόνος ενός από τους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες στο τέλος. Και φυσικά, υπάρχει το τραγούδι». Η Garfield χαμογελά, «ίσως», λέει ειρωνικά, «μπορείτε να καταλάβετε τις δυσκολίες που συνάντησα στο να εξασφαλίσω χρηματοδότηση». Παρόλ’ αυτά, η Garfield ήθελε να κάνει την ταινία και τα κατάφερε! Στις 24 Απριλίου, ο Άσπρος, άσπρος κόσμος σκηνοθετημένος από τον Oleg Novkovic σε σενάριο της ποιήτριας Milena Markovic κάνει το ντεμπούτο του στη Βόρεια Αμερική στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου TriBeCa. Μέχρι σήμερα, η ταινία έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές από τους ανεξάρτητους φεστιβαλικούς κύκλους.

Επί χρόνια, ο Βαλκανικός κινηματογράφος οριζόταν από το μαγικό ρεαλισμό του, από τις μεταφορές και τις αλληγορίες (ακολουθώντας την πεπατημένη του Σέρβου σκηνοθέτη Emir Kusturica) και από τις επαναλαμβανόμενες αναφορές στο παρελθόν. Ο Ψυχρός πόλεμος πάντα ήταν στη μόδα, αλλά κάθε σινεφίλ θα υπέθετε ότι το καθεστώς άλλαξε μετά το 1992.

«Ήθελα να εξερευνήσω τα σημερινά προβλήματα», λέει η Garfield. «Ποια είναι η σύγχρονη πραγματικότητα; Τι σημαίνει να ζεις στη Σερβία;»

Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ το 1999 ανάγκασαν τη Milena Trobozic Garfield να εγκαταλείψει τη Σερβία και να εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη. Μερικά χρόνια αργότερα οι Novkovic και Markovic την προσέγγισαν για να της ζητήσουν να αναλάβει την παραγωγή της ταινίας Άσπρος, άσπρος κόσμος.
«Η Milena ήταν αυτή που βρήκε τους επενδυτές», λέει ο Uliks Fehmiu, ο πρωταγωνιστής της ταινίας. «Τους εξήγησε περί τίνος πρόκειται και γιατί διάφορες χώρες εκτός απ’ τη Σερβία – εντέλει η Γερμανία και η Σουηδία – θα έπρεπε να χρηματοδοτήσουν το πρότζεκτ». Καθώς σχεδίαζαν μια ταινία για μια κατεστραμμένη οικονομία σε μια εγκαταλελειμμένη πόλη, ο κόσμος γύρω κατέρρεε.

«Η Milena τους έλεγε: αυτή είναι η ταινία μας, κοιτάξτε τι συμβαίνει στην Ελλάδα», αναφέρει ο Fehmiu, «αυτό είναι το δημιούργημά μας, τώρα ρίξτε μια ματιά στο Ντιτρόιτ».
Η ζοφερότητα της ταινίας έμοιαζε πια εγγυημένη; ακόμα και η μουσική άρχισε να έχει νόημα. «Δεν πρόκειται για ένα μιούζικαλ», λέει η Garfield, «αλλά μερικές φορές τα συναισθήματα που βιώνουν οι χαρακτήρες είναι τόσο δυνατά, που δεν υπάρχει άλλη διέξοδος, παρά μόνο το τραγούδι. Θέλουμε να προσεγγίσουμε αυτά τα δυνατά συναισθήματα – πεπρωμένο, προδοσία, αγάπη, θάνατος».
Της Monica Hesse, The Washington Post


Τραγουδώντας τη σέρβικη μελαγχολία
Στο σέρβικο δράμα «Άσπρος, άσπρος κόσμος: Η όπερα του μεταλλωρύχου» οι χαρακτήρες τραγουδούν, αλλά δε χορεύουν ποτέ. Δομημένη ως μια σύγχρονη αρχαιοελληνική τραγωδία, η ταινία παρακολουθεί τις ζωές των αποξενωμένων κατοίκων της πόλης Μπορ. Τα τραγούδια του έργου δε συνοδεύονται από χορογραφίες ή άλλα στιλιστικά εφέ και αυτό αποτελεί μια εκπληκτικά αποτελεσματική στρατηγική. Ο σκηνοθέτης Oleg Novkovic χρησιμοποιεί τη μουσική για να πλαισιώσει τους εσωτερικούς μονολόγους των χαρακτήρων, που δεν θα μπορούσαν ποτέ να ειπωθούν με λόγια. Ο Άσπρος, άσπρος κόσμος έχει μια εκπληκτική δυναμική. Οι χαρακτήρες είναι παγιδευμένοι σ’ ένα κλειστοφοβικό σκηνικό και στην κακοτυχία που προκαλείται απ’ τις πράξεις τους. Η μουσική - μίξη βαλκανικών παραδοσιακών τραγουδιών και νέων συνθέσεων του Boris Kovac - είναι ο οδηγός στη δυστυχία τους.
Στον επίλογο, ένα πλήθος μεταλλωρύχων – κατ’ αντιστοιχία με το χορό των αρχαιοελληνικών τραγωδιών – διακηρύσσει την κυρίαρχη στρατηγική τους για την επιβίωση: «Θα πιούμε απ’ τα μάτια σας, θα φάμε απ’ τα αποθέματά σας, το πεζοδρόμιο είναι η μάνα μας. Στιγμές σαν κι αυτή, ο Novkovic εκθέτει την οπτική του για την επαρχιακή κωμόπολη, ως τόπου-παγίδα που παρασύρει τους κατοίκους της σε μια ατελείωτη δίνη.
Locarno Review