Γερμανία, 1919, τα δύσκολα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Η ήττα για τη Γερμανία είναι βαριά, η ανεργία και ο πληθωρισμός καλπάζουν, οι συνθήκες εργασίες έχουν επιδεινωθεί, ενώ περισσότερο από ποτέ δοκιμάζεται η αγάπη για τον συνάνθρωπο, πόσο μάλλον όταν ανήκει σε άλλη εθνικότητα. Οι Γάλλοι, ύστερα από την -ταπεινωτική για τους Γερμανούς- συνθήκη των Βερσαλλιών, θεωρούνται εχθροί περισσότερο από ποτέ. Μέσα σε αυτό το κλίμα έρχεται μια ανθρώπινη και συγκινητική ιστορία να ανατρέψει τα ανθρώπινα μίση, εθνικισμούς και διαφορές… Σε ένα ορυχείο, στα γαλλο-γερμανικά σύνορα, μια ομάδα Γάλλων ανθρακωρύχων παγιδεύεται στα έγκατα της γης, ύστερα από μια τρομακτική έκρηξη. Η μόνη τους ελπίδα για σωτηρία είναι ένα εγκαταλειμμένο τούνελ, που έχει απομείνει από τον πρόσφατο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Γερμανοί ανθρακωρύχοι που δουλεύουν από την άλλη μεριά των συνόρων, βλέπουν την τραγωδία και αποφασίζουν να μην κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια. Ζητούν από τους εργοδότες τους, να τους αφήσουν να πάνε να βοηθήσουν τους άμοιρους συναδέλφους τους. Παραμερίζοντας τις εθνικές και πολιτικές διαφορές που χωρίζουν εδώ και καιρό τις δύο χώρες, μια ομάδα Γερμανών ανθρακωρύχων οργανώνει έτσι μια αποστολή διάσωσης. Για πρώτη φορά, μετά τον πόλεμο, καταστρέφεται ένα κομμάτι των συνόρων, και η ομάδα μπαίνει στην άλλη πλευρά και μέσα στο τούνελ, για να βρει τους εγκλωβισμένους Γάλλους συναδέλφους τους. Οι Γερμανοί εργάτες τώρα θα κάνουν μια τιτάνια προσπάθεια να σώσουν τους γάλλους εργάτες, σε ένα χώρο που και η παραμικρή κίνηση μπορεί να προκαλέσει κατολίσθηση και το οξυγόνο λιγοστεύει…

Δραματική ταινία γερμανικής παραγωγής 1931 (17/11/1931) σε επανέκδοση στους κινηματογράφους στις 24/3/2011.

Την Παρασκευή 25, το Σάββατο 26 και την Κυριακή 27 Μαρτίου 2011 θα δοθεί ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ, στις 21:00, ανάμεσα στις 2 προβολές της ταινίας, με ενιαίο εισιτήριο.
Ισχύουν 2 επιπλέον εισιτήρια, για ΑΝΕΡΓΟΥΣ 3 ευρώ και ΕΡΓΑΤΙΚΟ 5 ευρώ.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ “ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΟΤΗΤΑ”

ΤΡΙΑΝΟΝ
Παρασκευή 25 – Σάββατο 26 – Κυριακή 27 Μαρτίου
Καθημερινά στις 21:00


Τραγούδι: Πηνελόπη Σεργουνιώτη
Πιάνο: Στάθης Άνινος

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ:
1. ΑΓΓΕΛΟΣ ΕΞΑΓΓΕΛΟΣ - ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ
2. ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ (La foule) – ΕΝΤΙΘ ΠΙΑΦ
3. ΘΑ ΜΕ ΔΙΚΑΣΕΙ - ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΑΓΙΟΣ & ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΛΗΣ
4. NON, JE NE REGRETTE RIEN – ΕΝΤΙΘ ΠΙΑΦ
5. DEDICATION - ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
6. ΠΟΙΟΣ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ - ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
7. Η ΜΑΡΙΑΝΘΗ ΤΩΝ ΑΝΕΜΩΝ –ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
8. MONEY MONEY - ΛΑΪΖΑ ΜΙΝΕΛΙ
9. WHAT A WONDERFUL WORLD - ΛΟΥΙΣ ΑΡΜΣΤΡΟΝΓΚ
10. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ - ΧΑΝΣ ΑΙΣΛΕΡ
11. ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΟΥ ΑΛΟΓΟΥ - ΧΑΝΣ ΑΙΣΛΕΡ
12. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΤΑ ΦΑΝΤΑΡΟΥ - ΧΑΝΣ ΑΙΣΛΕΡ
13. ΣΟΥΡΑΜΠΑΓΙΑ ΤΖΩΝΝΥ - ΚΟΥΡΤ ΒΑΙΛ
14. ALABAMA SONG - ΚΟΥΡΤ ΒΑΙΛ
15. ΤΖΕΝΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΤΩΝ - ΚΟΥΡΤ ΒΑΙΛ
16. ΜΟΛΔΑΒΑΣ - ΧΑΝΣ ΑΙΣΛΕΡ
17. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ - ΧΑΝΣ ΑΙΣΛΕΡ

Η αδελφοσύνη δεν γνωρίζει σύνορα…

Ένας ύμνος στην εργατική αλληλεγγύη

Ένα δυνατό πολιτικό μήνυμα.
Μια ιστορία γεμάτη ανθρωπιά.

«Η απόλυτα κορυφαία στιγμή
του γερμανικού σοσιαλιστικού κινηματογράφου»
TIME OUT LONDON

«Μια συγκινητική έκκληση για ειρήνη και διεθνισμό»
Daniel Curran, film critic


Η ΤΑΙΝΙΑ

Η ταινία βασίζεται σε ένα αληθινό γεγονός, που συνέβη το 1906 στο Courrieres, στη βόρεια Γαλλία, και που ήταν ένα από τα χειρότερα εργατικά ατυχήματα στην ιστορία. Μια έκρηξη άνθρακα προκάλεσε το θάνατο 1060 ανθρώπων και, τότε, Γερμανοί ανθρακωρύχοι από την περιοχή της Βεστφαλίας είχαν έρθει στη Γαλλία για να βοηθήσουν στην αποστολή διάσωσης. Ο Pabst και οι σεναριογράφοι του μεταφέρει το συμβάν στο παρόν (δηλαδή στα χρόνια αμέσως μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο) και το τοποθετεί στα γαλλο-γερμανικά σύνορα, μετατρέποντας την ιστορία σε ένα μήνυμα ειρήνης και αλληλεγγύης μεταξύ των εργατών. Έτσι, η ταινία μπορεί να ειδωθεί και ως συνέχεια μιας προηγούμενης ταινίας του Pabst, «Στο Δυτικό Μέτωπο» (1930), μια αντιπολεμική ταινία, με σχεδόν το ίδιο καστ και τα ίδια μέλη στην παραγωγή. Στην αρχή της «Συντροφικότητας» πληροφορούμαστε για τις δύσκολες συνθήκες που βιώνει το προλεταριάτο αλλά βλέπουμε επίσης δύο μικρά αγόρια, ένα από τη Γαλλία και ένα από τη Γερμανία να τσακώνονται σε ένα παιχνίδι με βώλους, μιλώντας το καθένα τη δική του γλώσσα. Ο πόλεμος λοιπόν αντιπροσωπεύει ένα παιδιάστικο και ανούσιο στάδιο της ανθρώπινης εξέλιξης. Τα τραύματα του πολέμου εμφανίζονται και σε άλλα σημεία στην ταινία: ένας γάλλος ανθρακωρύχος μόλις βλέπει το Γερμανό σωτήρα του, που φοράει ασφυξιογόνο μάσκα, νομίζει ότι βρίσκεται ξανά στον πόλεμο και τον περνάει για εχθρό. Είναι ένα βαρύ φορτίο και για τα δύο έθνη, αλλά ο Pabst θέλει να μεταδώσει ένα ηχηρό αντιπολεμικό μήνυμα αλλά και, πάνω απ’ όλα, ένα μήνυμα για την αδελφοσύνη πέρα από εθνικότητες και τραυματικές αναμνήσεις, προς όφελος μιας κοινής ανθρωπότητας, βασισμένης στην αλληλεγγύη.

Όμως, η «Συντροφικότητα» δεν είναι απλώς μια από αυτές τις διδακτικές ταινίες με μήνυμα. Είναι επίσης μια από τις πιο τέλειες τεχνικά ταινίες του πρώτου ομιλούντος κινηματογράφου. Ο Pabst χρησιμοποιεί έναν πρωτοποριακό τότε εξοπλισμό, το «μπλιμπ», που είχε εγκαινιάσει στις αμέσως προηγούμενες ταινίες του, με τον οποίο η κάμερα μπορούσε να πλησιάσει πολύ τα αντικείμενα χωρίς τον φόβο του θορύβου της. Αυτό έδωσε απίστευτη ελευθερία στην κίνηση της κάμερας, η οποία τώρα μπορούσε να ακολουθεί τους ήρωες στα περίτεχνα και δύσκολα σκηνικά της γαλαρίας και του τούνελ του ορυχείου, ώστε να νιώθουμε σε απόσταση αναπνοής το μόχθο τους, την αγωνία τους και τον πάλη τους να σώσουν τους συναδέλφους τους. Ο θεατής είναι σαν να μπαίνει κι αυτός μαζί τους σε αυτή τη συγκλονιστική περιπέτεια, πράγμα το οποίο εντείνεται και από τα λεπτομερή και ρεαλιστικά σκηνικά των Erno Metzner and Karl Vollbrecht, που ακόμα και σήμερα δείχνουν πειστικά.

Ο Pabst, συνδυάζοντας πραγματικές τοποθεσίες ορυχείων με αυτά τα αριστοτεχνικά σκηνικά, καταφέρνει έτσι να αποδώσει την ιστορία του με ντοκιμαντερίστικη αληθοφάνεια αλλά και με τη μαγεία του τεχνητού κόσμου των στούντιο, και δημιουργεί ένα άψογο αισθητικό κινηματογραφικό αποτέλεσμα. Χρησιμοποιώντας την κινούμενη κάμερα και τα εναλλασσόμενα σκηνικά πλάθει ένα φυσικό και τεχνητό περιβάλλον για τους ήρωές του, που αναδεικνύει το μόχθο και τις δυσκολίες της προλεταριακής ζωής. Η κάμερα, γλιστρώντας ανάλαφρα πάνω και κάτω από το έδαφος δημιουργεί εκπληκτικό αυθορμητισμό στην εικόνα: οι εργασίες στο ορυχείο συλλαμβάνονται με διακριτικές και έξυπνες κινήσεις της κάμερας. Η τρομακτική έκρηξη απεικονίζεται με τρομοκρατημένους και καπνισμένους ανθρακωρύχους να τρέχουν προς την κάμερα, τράβελινγκ αποκαλύπτουν σκοτεινές γαλαρίες, σκηνές από το κινούμενο τραίνο δείχνουν την ένταση του αναστατωμένου κόσμου που τρέχει να δει τι συνέβη, τράβελινγκ ακολουθούν τους ανθρώπους στην πύλη των εγκαταστάσεων του ορυχείου ή κάνουν περιήγηση μέσα στις παράγκες των εργατών, όπου ζουν σε άθλιες συνθήκες… Όλα δείχνουν τη σκηνοθετική μαεστρία του Pabst, που και εδώ, όπως και στις προηγούμενες ταινίες του, παρακολουθεί τα γεγονότα με το χαρακτηριστικό, διαπεραστικό, σαν «ακτίνες-Χ κινηματογραφικό του μάτι», που ανατέμνει και αναλύει τις δύσκολες καταστάσεις και τις δύσκολες ψυχολογικές μεταπτώσεις των ηρώων.

Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας για τη πειστικότητα της ταινίας είναι και το γεγονός ότι οι Γάλλοι και οι Γερμανοί ηθοποιοί μιλάνε ο καθένας στη γλώσσα του, ώστε να αυξηθεί η ένταση και ο ρεαλισμός και να φανεί πόσο δύσκολο είναι αλλά και πώς καταφέρνουν τελικά να συνεννοηθούνε άνθρωποι που φαίνονται τόσο διαφορετικοί. Τέλος, στο ρεαλισμό της ταινίας προσθέτει και η χρησιμοποίηση ερασιτεχνών ηθοποιών, πραγματικών ανθρακωρύχων, πέρα από το βασικό πρωταγωνιστικό καστ επαγγελματιών ηθοποιών.

Ο Pabst, με αυτή την ταινία είχε σκοπό να προωθήσει τις ιδέες της εργατικής αλληλεγγύης και μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Γι’ αυτό και αφιερώνει την ταινία του «στους ανθρακωρύχους όλου του κόσμου», δίνοντας ένα πανανθρώπινο μήνυμα στους εργάτες, που η δύναμή τους φαίνεται να βρίσκεται στην ενότητά τους και στη διαπίστωση του κοινού εδάφους διεκδικήσεών τους. Ο Pabst, μάλιστα, μαζί με τους Erwin Piscator και Heinrich Mann, είχε ιδρύσει τον Εθνικό Σύλλογο Κινηματογραφικής Τέχνης το 1930 (Volteverbund fur Filmkunst), για να προωθήσει με τον κινηματογράφο τις σοσιαλιστικές ιδέες. Την ίδια εποχή ήταν διευθυντής και του Συνδικάτου των Γερμανών Κινηματογραφικών Εργατών και προσπαθούσε πάντα να αντιτίθεται στη λογοκρισία. Οι προσπάθειες του δεν ήταν βέβαια χωρίς αντίδραση, στο δύσκολο πολιτικό κλίμα της εποχής, και μια από τις προηγούμενες ταινίες του, η «Όπερα της Πεντάρας» είχε προβλήματα με τη λογοκρισία. Όμως, ο Pabst δεν αποθαρρυνόταν, γι’ αυτό και προχώρησε και στην ταινία «Συντροφικότητα».

Μετά τον αναβρασμό που είχε προκύψει από την ταινία του «Στο Δυτικό Μέτωπο (1930) και «Ουδέν νεότερο από το Δυτικό Μέτωπο» (1930) του Λιούς Μάιλστοουν, ο Pabst τα βάζει για τα καλά με τη λογοκρισία και διψά για ταινίες με πολιτικό μήνυμα, και με ηθική, περισσότερο από αισθητική αποστολή. Αυτή του η επιθυμία ενσαρκώθηκε λοιπόν στην ταινία «Συντροφικότητα», που έδινε μια αισιόδοξη και πιθανή λύση στις διαφορές ανάμεσα στα έθνη, αποτελούσε την επιτομή της κοσμοθεωρίας του Pabst και ήταν η πιο σοσιαλιστική ταινία του. Το μήνυμα που μεταδίδεται είναι «εργάτες του κόσμου ενωθείτε» και το αντιπολεμικό και ταξικό της μήνυμα ήταν τέτοιο, που μόνο με τη «Μεγάλη χίμαιρα» του Ρενουάρ θα μπορούσε να συγκριθεί. Ο πρωταγωνιστικός χαρακτήρας της ταινίας Βίτκοπ λέει μέσα σε έναν λόγο του στην ταινία: «Γερμανοί ή Γάλλοι, δεν έχει σημασία –είμαστε όλοι εργάτες και ο ανθρακωρύχος είναι ανθρακωρύχος». Η «Συντροφικότητα» θέτει λοιπόν ερωτήματα ταξικά και κοινωνικά και καταφέρνει να προωθήσει την ιδέα της αλληλοκατανόησης, που μπορεί να υπάρξει ακόμα κι αν οι άνθρωποι περιορίζονται από τη γλώσσα (οι Γάλλοι και οι Γερμανοί εργάτες μπορεί να μην καταλαβαίνονται μεταξύ τους αλλά καταλαβαίνουν τη θυσία και τη βοήθεια, που δεν είναι λεκτική).

Με αυτά της τα νοήματα και τα μηνύματα αδελφοσύνης, και σοσιαλιστικής ιδεολογίας, η ταινία αυτή εντάσσεται έτσι σε μια τριλογία που γύρισε ο Pabst, τη λεγόμενη «Σοσιαλιστική τριλογία», όπου οι άλλες δύο ταινίες είναι οι «Στο Δυτικό Μέτωπο» και «Η Όπερα της Πεντάρας».

Στα συν της ταινίας και ο παραγωγός της, Seymour Nebenzal, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για μερικές από τις πιο αξιόλογες ταινίες της εποχής, όπως «Λούλου» και η «Όπερα της πεντάρας», και οι δύο του Παμπστ, αλλά και τα «Μ, Ο δράκος του Ντύσελντροφ» και «Η διαθήκη του Δρ. Μαμπούζε» του Φριτς Λανγκ. Ο συμβολισμός της ταινίας είναι ξεκάθαρος και γι’ αυτό αποτελεσματικός. Προπαγάνδισε την ειρήνη και την φιλία μεταξύ των λαών και γι’ αυτό η ταινία αναγνωρίστηκε για το ανθρωπιστικό της μήνυμα και ο Pabst τιμήθηκε από τους Γάλλους με το βραβείο της Λεγεώνας της Τιμής. Ταυτόχρονα, η ταινία έχει ψηφιστεί μια από τις σπουδαιότερες ταινίες που έγιναν ποτέ στην Διεθνή Έκθεση Βρυξελλών (1958).
[[page_break]]
ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ:

«Η έκκληση του Pabst για ειρηνικό μέλλον είναι εξίσου ευγενής και τίμια, και ο τρόπος που σκηνοθετεί την αγωνία και τον όλεθρο εντείνεται και από την έξοχη φωτογραφία των Fritz Arno Wagner και Robert Baberske, και τα φοβερά ρεαλιστικά σκηνικά των Erno Metzner και Karl Vollbrecht»
Daniel Curran, film critic

«Κάθε μέτρο του φιλμ είναι γεμάτο ανθρώπινο ενδιαφέρον»
George Blaisdell, International Photographer

«Ένα από τα πιο έξοχα δείγματα ρεαλισμού που έγιναν ποτέ στη μεγάλη οθόνη… Οι σκηνές στο ορυχείο είναι τόσο ρεαλιστικές, που ποτέ δεν σκέφτεσαι ότι έχουν σκηνοθετηθεί… Kαι σε όλη τη διάρκεια αυτής της τρομακτικής ιστορίας νιώθεις σαν να σου έχει επιτραπεί να τρυπώνεις κρυφά σε όλα τα μέρη του ορυχείου… Kαι όλοι αυτοί οι θόρυβοι και οι ήχοι φαίνονται υπέροχα φυσικοί»
The New York Times (1932)

«Πρέπει να δείτε τη «Συντροφικότητα». Είναι η σπουδαιότερη ιστορία διεθνούς συμφιλίωσης που έγινε ποτέ. Θα σας φέρει δάκρυα στα μάτια και θα γεμίσει τιμή το στήθος σας. Θα αγαπήσετε τους άντρες και τις γυναίκες (όλοι εξαίσιοι άνθρωποι), που αγωνίζονται και παλεύουν μέσα από δοκάρια που καταρρέουν και πίδακες αερίων, που δίνουν όγκο και ανδρεία στην ταινία. θα επευφημήσετε χίλια καλοφτιαγμένα επεισόδια και χίλια πραγματικά ευγενή φωτογραφικά καρέ. Και θα καταλάβετε στο τέλος, ότι ο Pabst είναι ένας σπουδαίος σκηνοθέτης και ότι αυτή είναι μια σπουδαία ταινία. Αν μου απαντήσετε ότι αυτή η διεθνής συμφιλίωση είναι αυτό που θα περίμενε κανείς από μια ταινία, πιθανόν να συμφωνήσω μαζί σας. Από μόνη της η «Συντροφικότητα» είναι μια έξοχη προπαγάνδα υπέρ της διεθνούς αλληλοκατανόησης. Κανένας δεν μπορεί να τη δει και να μην αντιληφθεί τη ματαιότητα των συνόρων και τις κοινές ελπίδες των απλών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο»
Τζον Γκρίρσον, πρωτοπόρος Βρετανός ντοκιμαντερίστας, ένας από τους σημαντικότερους θεωρητικούς και κινηματογραφιστές της Αγγλίας.

«Μια ταινία που θα συναρπάσει τις μάζες»
Bioscope

«Η ταινία του Pabst, διατηρεί ακόμα τη φρεσκάδα της και την ικανότητά της να δημιουργεί ένταση στους θεατές»
David Shipman, The Good Film and Video Guide