Στις 22 Απριλίου του 1937, γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη ένας από τους πιο ταλαντούχους Αμερικανούς ηθοποιούς, τιμημένος με 3 Βραβεία Όσκαρ (από τις 12 φορές που προτάθηκε) και 7 Χρυσές Σφαίρες.

Η καριέρα του ως ηθοποιού ξεκίνησε το 1958, στα 21 του χρόνια, όταν έπαιξε ένα μικρό ρόλο στην ταινία του Ρότζερ Κόρμαν «The City Baby Killer». Συνέχισε να παίζει μικρούς ρόλους σε ταινίες δεύτερης διαλογής.

Η καριέρα του άλλαξε όταν το 1969 έλαβε μέρος στην cult ταινία «Ξένοιαστος Καβαλάρης».Αν και δεν είχε κάποιον πρωταγωνιστικό ρόλο, κατάφερε να κλέψει την παράσταση από τους δύο πρωταγωνιστές. Για την ερμηνεία του αυτή κέρδισε υποψηφιότητες για Όσκαρ και για τα βραβεία BAFTA, ενώ δημιούργησε μεγάλη αίσθηση στο Φεστιβάλ των Καννών.

Μετά τον «Ξένοιαστο Καβαλάρη» ακολούθησε η ταινία «Πέντε Εύκολα Κομμάτια» το 1970, χάρη στην οποία κέρδισε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου. Η ταινία, που «σκιαγραφεί» το πορτρέτο ενός «φυγά» της ζωής με φόντο τις λαϊκές τάξεις και την ελίτ της Αμερικής του '70, από το σκηνοθέτη Μπομπ Ράφελσον, ήταν υποψήφια συνολικά για τέσσερα Όσκαρ (Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου, Α' Ανδρικού και Β' Γυναικείου Ρόλου), αλλά διακρίθηκε μόνο στα βραβεία των Ενώσεων Κριτικών, ενώ η Κάρεν Μπλακ κέρδισε Χρυσή Σφαίρα για την ερμηνεία της.

Στη συνέχεια ακολουθούν οι ταινίες «Η Διπλή Ζωή της Ντέιζι Γκέιμπλ» του Βιντσέντε Μινέλι, το 1970, «Η Γνωριμία της Σάρκας» το 1971, μια τολμηρή για την εποχή της ταινία με θέμα τις εμμονές των ανδρών γύρω από το σεξ και τη σχέση τους με το άλλο φύλο, του Μάικ Νίκολς.

Το 1975 έπαιξε στην κοινωνική ταινία «Στη Φωλιά του Κούκου», κέρδισε το πολυπόθητο αγαλματάκι και μας χάρισε μια ξεχωριστή ερμηνεία στο ρόλο του R.P. McMurphy, ενός έγκλειστου σε ψυχιατρείο. Η ταινία δεν παρουσιάζει μόνο το επαναστατικό πνεύμα των ΄70s, αλλά καταγγέλλει τις συνθήκες που επικρατούσαν στα εν λόγω ιδρύματα εκείνη την εποχή. Είναι γεγονός πως οι περισσότεροι κομπάρσοι ήταν πράγματι τρόφιμοι ψυχιατρείου.

Το 1980 ο Νίκολσον συνεργάστηκε με τον Κιούμπρικ στην ταινία μυστηρίου και τρόμου «Η Λάμψη», βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ. Παρόλο που ο Νίκολσον δεν κέρδισε κάποιο βραβείο, αυτή παραμένει μία από τις πιο χαρακτηριστικές και κλασικές ταινίες του.

Την επόμενη χρονιά μεγάλη επιτυχία σημείωσε επίσης η ταινία «Ο Ταχυδρόμος Χτυπάει Πάντα Δυο Φορές».

Το 1981 προτάθηκε για Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για το ρόλο του στο «Οι Κόκκινοι», δύο χρόνια αργότερα (1983) κέρδισε το Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία«Σχέσεις Στοργής», ενώ το 1997 κέρδισε το τρίτο του Όσκαρ για την ταινία «Καλύτερα δε Γίνεται».

Πιο πρόσφατες ταινίες του είναι «Ο Πληροφοριοδότης» το 2006, «Κάλλιο Αργά Παρά Αργότερα» το 2003, «Επιθυμίες... στο Παρά Πέντε!» το 2007 και, τέλος, η κομεντί «How Do You Know» το 2010.

Συνολικά έχει παντρευτεί τρεις φορές, ενώ είναι πατέρας τεσσάρων παιδιών.