Ο Πολ Κόνροϊ δεν είναι έτοιμος να πεθάνει.
Όταν, όμως, ξυπνάει 2 μέτρα κάτω από τη γη, χωρίς ιδέα για το ποιος ή γιατί τον έκλεισε εκεί, η ζωή του γίνεται μονομιάς, μάχη για επιβίωση. Θαμμένος, μόνο μ’ ένα μόνο κινητό τηλέφωνο κι έναν αναπτήρα, η επαφή του με τον έξω κόσμο και η ικανότητα του να συνδέσει τα στοιχεία που θα τον βοηθήσουν να ανακαλύψει το μέρος που βρίσκεται, είναι εξοργιστικά περιορισμένες. Το κακό σήμα, η μπαταρία που τελειώνει, το οξυγόνο που ελαττώνεται γίνονται οι μεγαλύτεροι εχθροί του σε μια στενόχωρη μάχη με το χρόνο. Σε κατάσταση πανικού, απόγνωσης, παραληρήματος, ο Πόλ έχει μόνο 90 λεπτά για να μπορέσει να σωθεί, πριν ο χειρότερος εφιάλτης του γίνει πραγματικότητα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Υπάρχουν μικρές και μεγάλες ιστορίες. Το πόσο μεγάλη είναι μία ιστορία δεν εξαρτάται από τον αριθμό των χαρακτήρων ή το μέγεθος της παραγωγής – όπως συχνά λένε. Είναι o «Γέρος και η Θάλασσα» μία σημαντική ιστορία; Θα ήταν πιο σημαντική αν ο Χέμινγουεϊ είχε προσθέσει δέκα ή δώδεκα ψαράδες και μερικά ψάρια παραπάνω; Η σημασία μίας ιστορίας δεν μπορεί να μετρηθεί σε τετραγωνικά μέτρα και ίντσες, αλλά αντίθετα εξαρτάται από ένα πράγμα μόνο…την ίδια την ιστορία, από το αν αυτό που μας λέει είναι ενδιαφέρον ή όχι, αν μπορεί να αιχμαλωτίσει την προσοχή του θεατή και να τη διατηρήσει αμείωτη και από το εάν μας κάνει να θέλουμε να μάθουμε τι θα γίνει μετά, ή ακόμα καλύτερα – αν έχουμε ανάγκη να μάθουμε. Μας ιντριγκάρει; Μας συναρπάζει; Μας κάνει να νιώθουμε ότι ο χρόνος περνά χωρίς να το καταλαβαίνουμε; Είμαστε τόσο απορροφημένοι από την ιστορία ώστε να πρέπει να τσιμπηθούμε για να σιγουρευτούμε ότι δεν συμβαίνει σε εμάς; Αν μία ιστορία μπορεί να προκαλέσει αυτά τα συναισθήματα και να έχει τέτοια επίδραση, τότε μιλάμε για μία σημαντική ιστορία ή μία μεγάλη ιστορία. Αν δεν μας προκαλεί αυτά τα συναισθήματα, τότε δεν έχει και μεγάλη σημασία αν υπάρχουν λεγεώνες από Όρκ, μία διαγαλαξιακή στρατιά και ολόκληρος ο Κόκκινος Στρατός να πολεμά για τον έλεγχο του πλανήτη Γη. Το αποτέλεσμα θα είναι απογοητευτικό και η ιστορία θα είναι ανούσια.
Χάρη στο εξαιρετικό σενάριο του Κρις Σπάρλινγκ, η ταινία BURIED είναι μία μεγάλη ταινία. Είναι ένας αγώνας με το χρόνο που αιχμαλωτίζει την προσοχή μας και μας κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον για μία ώρα, χωρίς να καταφεύγει σε εφέ και «διακοσμητικά» στοιχεία.


Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ

Η ταινία BURIED ήταν μία μεγάλη τεχνική πρόκληση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας παραγωγής της υπήρχε ωστόσο ένα κλειδί. Ο Χίτσκοκ. Ο Χιτς μας υπέδειξε πως θα μπορούσαμε να γυρίσουμε μία ολόκληρη ταινία σε μία βάρκα στη μέση της θάλασσας (LIFEBOAT), ή με μία μόνο λήψη σε πραγματικό χρόνο (ROPE): Μόλις ο μηχανισμός του δράματος «λαδώθηκε» και μπήκε σε σειρά, το επόμενο βήμα ήταν να σχεδιάσουμε την ταινία στο κεφάλι μας, να σκεφτούμε μία σειρά από γυρίσματα που θα μπορούσαν να αιχμαλωτίσουν το ενδιαφέρον του θεατή, να κρατήσουν αμείωτη την προσοχή του. Η αφήγηση θα έπρεπε να διαφοροποιείται, καθώς θα ξεδιπλωνόταν η ιστορία, με διαφορετικό ρυθμό και με μία σειρά από εκφραστικά μέσα να διατηρεί «φρέσκο» το υλικό και τα μάτια του θεατή καρφωμένα στην οθόνη.
Ο χρυσός κανόνας για εμάς ήταν ΠΟΤΕ ΝΑ ΜΗ ΠΕΡΑΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ (ΤΗΣ ΓΗΣ).
Το ίδιο το σενάριο μας διασφάλιζε το ότι θα μπορούσαμε να μείνουμε κάτω από την επιφάνεια της γης καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, χωρίς να χαθεί το ενδιαφέρον του θεατή. Και όντως, όπως αποδείχθηκε θα έπρεπε με κάθε τρόπο να κάνουμε όλα τα γυρίσματα υπόγεια, προκειμένου να κρατήσουμε το ενδιαφέρον του κοινού ζωντανό. Για παράδειγμα, μία αφήγηση χωρισμένη σε δύο παράλληλες ιστορίες, που θα άφηνε να μπει «οξυγόνο» στη μεγάλη οθόνη από πολύ νωρίς, θα πρόδιδε την αγωνία που νιώθει ο κεντρικός χαρακτήρας (και την οποία μοιράζεται και ο θεατής).
Αν αφήναμε το φως να ξετρυπώσει στην οθόνη (όπως αν δείχναμε κάποιον να απαντάει στην κλήση του πρωταγωνιστή, σε ένα χολ σπιτιού λουσμένο στο φως του πρωινού, ή αν κάναμε ζουμ στο προβληματισμένο πρόσωπο ενός τηλεφωνητή που μασά τσίχλα καθώς προσπαθεί να διαχειριστεί ένα πολύ παράξενο τηλεφώνημα), θα μειώναμε τη δυναμική της ταινίας, θα την κάναμε να φαίνεται πολύ πιο «φτηνή», θα μετατρέπαμε μία συγκλονιστική ιστορία σε μία κακή ταινία που θα μπορούσε να είχε γυριστεί και για την τηλεόραση.
Θέλαμε το κοινό να μπορεί να νιώσει την απελπιστική μοναξιά ενός ανθρώπου που δεν έχει άλλη επιλογή παρά να εμπιστευτεί την απόλυτη αβεβαιότητα. Ανθρώπους που θα μπορούσαν να είναι καλοί ή κακοί, χοντροί ή αδύνατοι, που θα μπορούσαν να είναι αυτοί που λένε ότι είναι… αλλά και που θα μπορούσαν να μην είναι. Ακούει φωνές που στην τελική δεν είναι τίποτε άλλο από ηλεκτρονικά μηνύματα που έρχονται από ένα ψυχρό, ανώνυμο μακρινό δορυφόρο. Η μόνη πραγματικότητα που γνωρίζει ο χαρακτήρας μας είναι η απόλυτη αγωνία του συρρικνωμένου, τετραγωνισμένου του κόσμου, το απειλητικό σκοτάδι που τον περιβάλει και αυτή η σύνδεση με τον έξω, άγνωστο κόσμο, από τον οποίο εξαρτάται απόλυτα.


ΓΥΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ

Τα υπόλοιπα ήταν εύκολα, σε σύγκριση με όσα αναφέρθηκαν πριν. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να προσπαθήσουμε να ξεχάσουμε ότι όλα διαδραματίζονταν μέσα σε ένα φέρετρο, να αντιμετωπίσουμε το μέρος που θα γινόταν το γύρισμα, σαν να ήταν το πιο φυσιολογικό μέρος του κόσμου, και να μην αισθανθούμε ότι περιοριζόμαστε από το χώρο. Το σημαντικό ήταν η κάμερα να βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση, ώστε η ταινία να μην κάνει κοιλιά, να δίνεται βάρος σε όλες τις κινήσεις, σε όλες τις αλλαγές θέσης, να κάνουμε κάθε απόφαση που παίρνει ο πρωταγωνιστής να μοιάζει σαν μια περιπέτεια από μόνη της.
Δεν έπρεπε να αυτοπεριοριζόμαστε από τους κανόνες της φυσικής που είχαμε μάθει στο σχολείο. Οπότε ψάξαμε να βρούμε οπτικά εφέ που θα μας επέτρεπαν να γυρίσουμε την ταινία, χωρίς να πρέπει να βασιζόμαστε σε κανόνες φυσικής, αλλά στις ανάγκες της αφήγησης. Η ταινία θα έπρεπε συνεχώς να επαναπροσδιορίζεται, να μην επαναλαμβάνεται, να εξελίσσεται συνεχώς, κόντρα σε κάθε αφηγηματική λογική.
Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να βρούμε τον κατάλληλο τρόπο για να το κάνουμε αυτό. Επτά διαφορετικά κιβώτια κατασκευάστηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες μας. Η ταινία προσπαθεί να υιοθετήσει το στιλ του Σκορσέζε, αλλά στο πιο παιχνιδιάρικο, κα τη λογική των ταινιών που έκανε ο Σπίλμπεργκ στα 70s’. Όχι green screen, ή έντονες αντιθέσεις στα χρώματα, τίποτε παρά το απολύτως φυσικό. Απλές τεχνικές γυρισμάτων. Όλα όσα βλέπει το κοινό στην οθόνη έχουν συμβεί, από τα γυρίσματα που η κάμερα κάνει κυκλωτικές κινήσεις γύρω από τον πρωταγωνιστή - με έναν αφύσικο τρόπο – μέχρι εκείνα που η κάμερα κατεβαίνει απότομα με γερανό. Το σημαντικό ήταν να κάνουμε το κοινό να συμπάσχει με τον μπερδεμένο και ταλαιπωρημένο Πολ Κονρόι, να το κάνουμε να μυρίσει τη βαριά μυρωδιά του ιδρώτα του, την αποπνικτική ζέστη, την έλλειψη οξυγόνου, τη σκόνη που διαβρώνει το δέρμα του, το τραχύ, θρυμματισμένο ξύλο, τις σκουριασμένες πρόκες που τον κρατούν εγκλωβισμένο….
Θέλαμε η ταινία να είναι ένα ταξίδι στις αισθήσεις. Μία ζωντανή εμπειρία.


ΡΑΪΑΝ ΡΕΪΝΟΛΝΤΣ

Η ταινία BURIED γυρίστηκε πολύ γρήγορα, και απαίτησε μεγάλο βαθμό συγκέντρωσης, ώστε να μπορεί να έχει ακρίβεια, ενέργεια και ένταση. Πραγματοποιήθηκαν 6λεπτα γυρίσματος χωρίς να γίνει ούτε ένα cut, ώστε ο Ράιαν Ρέινολντς να μπορεί να πετύχει μία απολύτως φυσιολογική ερμηνεία, να μπορέσει να αφήσει τα συναισθήματά του να μεγαλώσουν και να κατακλύσουν την οθόνη, να αναδειχθούν και να ορμήσουν σαν χείμαρρος. Τα στοιχεία που είχαμε στη διάθεσή μας ήταν -αντικειμενικά – ελάχιστα, αλλά αυτό δεν το θεωρήσαμε ως μειονέκτημα. Θεωρήσαμε αυτόν τον περιορισμό τη μεγαλύτερη δύναμη. Έπρεπε να κρατήσουμε μόνο τα πολύ σημαντικά. Χειριστήκαμε με μεγάλη προσοχή την παραμικρή δραματική λεπτομέρεια αυτού του μικρόκοσμου, ώστε στο επίκεντρο να είναι το δράμα που ζει ο βασικός χαρακτήρας που είναι θαμμένος κάτω από τη γη. Ο Ράιαν Ρέινολντς παίζει σαν ένα βιολί Στραντιβάριους. Ήταν ο καλύτερος που θα μπορούσαμε να φανταστούμε και να έχουμε στη διάθεσή μας.
Η αφήγηση είναι γεμάτη από συναισθηματικές ανατροπές: άγχος, πανικός, απελπισία, ηρεμία, παραίτηση, βία, άρνηση, τρόμος, ελπίδα, θλίψη, μαύρη κωμωδία, οργή, πόνος, κούραση… ο Ράιαν ψάχνει για το αληθινό συναίσθημα σε κάθε σκηνή και έχει απίστευτη αίσθηση του χρόνου. Πώς το πετυχαίνει αυτό; Πώς μπορεί να ψάχνει για φως την ίδια στιγμή που ουρλιάζει στο κινητό του τηλέφωνο – προκαλώντας ρίγη στη σπονδυλική στήλη των θεατών – και παρόλα αυτά να δείχνει ταυτόχρονα ότι αντέχει ακόμα, αλλά και ότι αυτό που του συμβαίνει είναι τόσο απάνθρωπο; Πώς αλλάζει τη φωνή του καθώς προχωρά η ταινία, μέχρι που να την κάνει να σπάσει - ελεγχόμενα – και πάντα με απόλυτη συναίσθηση του χρόνου; Ή πως μπορεί να ανάβει κάθε τόσο τον αναπτήρα του, χωρίς να κόβει το διάλογο, να γυρνά το σώμα του για να αποφύγει να δημιουργήσει μία σκιά, ώστε να βοηθήσει την κίνηση της κάμερας να φαίνεται πιο ομαλή, να στρέφει τον αναπτήρα τόσο απαλά, να κατευθύνει το φως στο στήθος του για να φωτίσει τη δεξιά πλευρά του προσώπου του, όταν η άμμος καλύπτει το φως για ένα μόνο λεπτό; Κανείς δεν ξέρει πώς το έκανε όλα αυτά τα πράγματα, κάθε μέρα για τρεις εβδομάδες. Ο Ράιαν γύρισε στο Λος Άντζελες ένα σωματικό ράκος. Και έπρεπε να εξηγήσει στον έλεγχο του αεροδρομίου γιατί κάθε φορά που έκανε την παραμικρή κίνηση, άμμος έπεφτε από πάνω του. Η αίσθηση της δέσμευσης και του καθήκοντός του ξεπέρασε κάθε όριο.
17 μέρες γυρισμάτων… 25 σκηνές κάθε μέρα… μερικές φορές και 30… ή ακόμα και 35. Πώς το καταφέραμε αυτό; Ούτε και εγώ δεν ξέρω… ακούγεται σαν ψέμα.