Ο Μαλόιν διάγει μια απλοϊκή ζωή χωρίς καμία προοπτική στην άκρη της απέραντης θάλασσας. Ούτε που διακρίνει τον κόσμο που τον περιτριγυρίζει, έχει ήδη αποδεχτεί την αργή και αναπόφευκτη καταστροφή του περιβάλλοντα κόσμου του και την απόλυτη μοναξιά του.
Όταν γίνεται μάρτυρας σε φόνο, η ζωή του ξαφνικά αλλάζει.
Έρχεται αντιμέτωπος με θέματα που άπτονται της ηθικής, της αμαρτίας, της τιμωρίας, τη γραμμή μεταξύ της αθωότητας και της συνέργειας σε ένα έγκλημα, και αυτή η κατάσταση της περισυλλογής τον οδηγεί στην οντολογική απορία για την σημασία και την αξία της ύπαρξης.
Το έργο μιλά για την επιθυμία, για την άφθαρτη αναζήτηση μιας ζωής ελευθερίας και ευτυχίας, για ψευδαισθήσεις που ποτέ δε θα πραγματοποιηθούν- για τα πράγματα που μας δίνουν ενέργεια για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε, να κοιμηθούμε και να ξυπνήσουμε το επόμενο πρωί... Η ιστορία του Μαλόιν είναι η δική μας- όλων εκείνων που αμφιβάλλουν και μπορούν ακόμη να θέτουν ερωτηματικά για την ταπεινή μας ύπαρξη.

ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΓΙΑ ΧΡΥΣΟ ΦΟΙΝΙΚΑ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ 2007


Κριτικές
Ένα δηλητηριώδες έργο, “Ο Άνθρωπος απ' το Λονδίνο” έχει στοιχειωθεί από απόκοσμες, δυνατές εικόνες που καταφέρουν να φτάσουν στα βάθη της ψυχής, εκεί όπου οι λέξεις δε φτάνουν. Ο Ταρρ απέδειξε ξανά πως είναι ένας υπαρξιακός οραματιστής.
Δημήτρης Εϊπίδης, Φεστιβάλ Τορόντο

Ο όρος “film noire” επαναπροσδιορίζεται μέσα από την ταινία του Bela Tarr “Ο Άνθρωπος από το Λονδίνο”.
Jonathan Romney, Screen Daily

“O Άνθρωπος απ' το Λονδίνο” του Ούγγρου Bela Tarr, αναδύεται και πάλι στην επιφάνεια του φεστιβάλ των Καννών, σαν ένα τεράστιο σώμα εξαντλημένο αλλά πληρωμένο με θυσίες.
Shellac /Yannick Casanova, Le monde.

Αυτό που προσπαθεί να κάνει ο Ταρρ, παρά τις απίστευτες δυσκολίες που προέκυψαν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, είναι μια ιδιοφυϊής στυλιστική άσκηση, και, παρότι ήταν σκληρή και άγρια ταυτόχρονα, με άγγιξε πολύ βαθιά.
Jean Simenon


BELA TARR
ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

Ο Tarr δε μας δίνει το ασυνήθιστο, υπερβάλλει με το συνηθισμένο.
Susan Sontag, δοκιμιογράφος, κριτικός κινηματογράφου

Βλέποντας τις ταινίες του στη σειρά, γίνεται φανερό πως ο Tarr δεν επινοεί ένα σύστημα, αλλά δημιουργεί ένα δρόμο.
Η μαγευτική πορεία του Tarr κατευθύνεται στο πιο καίριο, στο πιο βαθύ σημείο της δυστυχίας της ύπαρξης. Πραγματικά αξίζει να ταξιδέψουμε μαζί του. Η ανταμοιβή βρίσκεται σε κάθε στάδιο του δρόμου.
Stephane Bouquet, Cahiers Du Cinema

Ο Tarr μας θυμίζει, την παράδοξη και όμορφη δυναμική του αφηγηματικού κινηματογράφου που κρύβεται συχνά πίσω από τις προβλέψιμες συμβάσεις κάι φόρμουλες.
Μια ασυνήθιστη εμπειρία. Ένα ασυνήθιστο ονειρικό κινηματογραφικό γεγονός.
Έχει στοιχείωσει την ύπαρξή μου.
Jim Jarmusch, Σκηνοθέτης

Ένας εντελώς νέος κινηματογράφος που ξεκινάει πάλι απ' την αρχή, ένα χαμένο Rosebud, μια από τις πολλές κατευθύνσεις που μπορούσε να πάρει το σινεμά πριν μας πάρει η κάτω βόλτα.
Ένας δρόμος που θα μπορούσε να έχει ακολουθήσει το σινεμά πριν μας πάρει η κάτω μπάλα. Ο Tarr είναι ένας από τους ελάχιστους γνήσιους οραματιστές του κινηματογράφου.
Gas Van Sant, Σκηνοθέτης

Το έργο του Tarr είναι ό,τι πιο καινούργιο και συναρπαστικό έχει κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια
Μιχάλης Δημόπουλος, Διευθυντής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Όταν ζεις μια ταινία του Tarr, είτε επιβιώνεις είτε όχι. Τόσο απλά, δεν έχεις επιλογή.
Αθηνά Τσαγγάρη, Σκηνοθέτις, επιμελητής της έκδοσης του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Οι ταινίες του Tarr ιχνηλατούν την πνευματική αλλά και την υλική κατάρρευση των ονείρων
της Ευρώπης αλλά και της Αμερικής με μια δημιουργικότητα που δεν απαντάται πλέον στο σύγχρονο κινηματογράφο.
Η εξέλιξη της φόρμας στο έργο του εκφράζει ένα ευρύτερο ενδιαφέρον για την δυνατότητα, πως ο μοντέρνος κινηματογράφος δεν θα ασχολείται μόνο με τον ερωτισμό
αλλά και με την ηθική"
Rob Tregenza, Anthology Film Archives


GEOFF ANDREW
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ
ΤΟΥ BRITISH FILM INSTITUTE
Συνεργάτης του Sight and Sound και του Time Out

Η μετρημένη, μινιμαλιστική, υπνωτικά πανέμορφη διασκευή της νουβέλας του Σιμενόν, αποτελεί περισσότερο μια μεταφυσική σπουδή στον πειρασμό, παρά μια άσκηση πάνω στο σασπένς. Τα μεγάλα πολύπλοκα πλάνα, οι εξαιρετικοί φωτισμοί σε κιάρο σκούρο, η χαμηλόφωνη επίμονη μουσική και η απροκάλυπτα μη νατουραλιστική προσέγγιση των διαλόγων και της ηχητικής μπάντας, μεταφέρουν το έργο στη σφαίρα την άχρονης αφαίρεσης, εκεί που το λιμάνι, η θάλασσα, ο άνεμος, η νύχτα, αποκτούν σχεδόν μυθικές διαστάσεις. Πρόκειται για ένα φιλμ απαιτητικό και δύσκολα προσπελάσιμο, όμως, σε κάθε περίπτωση έχει τη δύναμη να εκπλήσσει και να συναρπάζει. Και χωρίς αμφιβολία, αυτό είναι το σινεμά. Επτά χρόνια μετά τις Αρμονίες του Werckmeister που έγιναν ενθουσιωδώς αποδεκτές στο Φεστιβάλ των Καννών, ο Ούγγρος μαέστρος Μπέλα Ταρ επιστρέφει με μια διασκευή της νουβέλας του Ζωρζ Σιμενόν Ο άνθρωπος από το Λονδίνο, ένα φιλμ που ολοκληρώθηκε με βάσανο καθώς, στη διάρκεια της παραγωγής, πέρα από τα συνεχόμενα προβλήματα χρηματοδότησης, συνέβη και η αυτοκτονία του παραγωγού Ουμπέρ Μπαλσάν, στον οποίο άλλωστε αφιερώνει το φιλμ ο Ταρ. Όπως και στις προηγούμενες ταινίες του Ταρ, οι δυσκολίες που σημάδεψαν την παραγωγή, δεν φαίνονται πουθενά στο ολοκληρωμένο έργο, έναν μελαγχολικό διαλογισμό πάνω στην μοναξιά και αβεβαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Ταρ, διατηρώντας το επιτελείο των μόνιμων συνεργατών του, την μοντέρ Άγκνες Χράνιτσκι, τον συγγραφέα Λάσλο Κράσναχορκάι, τον μουσικό Μίχαλυ Βιγκ και τον διευθυντή φωτογραφίας Φρεντ Κέλεμεν, μεταμορφώνει το αφήγημα του Σιμενόν σε ένα αλλόκοτο ονειρικό νουάρ σινεποίημα που επικεντρώνεται σε ηθικά και υπαρξιακά ζητήματα, διατηρώντας την αιώνια γοητεία ενός αρχετυπικού μύθου.

Geoff Andrew: Γιατί διάλεξες τη νουβέλα του Σιμενόν;;

Bela Tarr: Αυτό που με τράβηξε ήταν η στοιχειώδης κατάσταση ενός ανθρώπου που δουλεύει τη νύχτα, παρακολουθώντας από τον πύργο του τα πάντα, μόνος του, τον κόσμο να αποβιβάζεται από τα καράβια τραβώντας κατά το τραίνο ή την πόλη. Για μένα δεν ήταν μια αστυνομική ιστορία, αλλά περισσότερο μια ιστορία για τον πειρασμό.

GA: Το φιλμ δεν διαθέτει ιδιαίτερη πλοκή, οι λεπτομέρειες κυρίως αποκαλύπτονται από τον αστυνόμο.

BT: Και αυτός δεν εξηγεί τίποτα μέχρι να περάσουν 50 λεπτά! Μου άρεσε που κανένας δεν θα μπορούσε να καταλάβει την ιστορία μέχρι εκείνη τη στιγμή. Ο αστυνόμος βγάζει το λογύδριο του και μετά μπορείς ξανά να ξεχάσεις την ιστορία!

GA:Δεν ρισκάρεις με κάτι τέτοιο;

BT: Σου θυμίζω πως το Σατάντάνγκο διαρκεί κάπου 8 ώρες. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο ρίσκο της ζωής μου. Μετά από αυτό… Πρέπει να βρίσκουμε τον δικό μας τρόπο, η συμβατική κινηματογραφική γλώσσα με αφήνει εντελώς αδιάφορο.

GA:Συχνά αισθάνομαι πως προσπάθησες να κάνεις ένα παράξενο μιούζικαλ. Τα λόγια του αστυνόμου συγχρονίζονται με την μουσική του Βιγκ. Μερικοί ήχοι χρησιμοποιούνται ρυθμικά. Οι διάλογοι δίνουν την αίσθηση ενός κρεσέντο ή ενός σκέρτσο. Δούλεψες σε μια μουσική δομή;


BT: Ακούγαμε τον ρυθμό. Πάντοτε ακούμε την μουσική κατά τη διάρκεια της λήψης έτσι ώστε οι ρυθμοί των κινήσεων της κάμερας να γίνουν σωστά κλπ., αλλά ως εκεί. Πάντως είναι αλήθεια πως δεν υπάρχει τίποτα νατουραλιστικό στην ηχητική μπάντα. Μισώ τον "ρεαλισμό". Προτιμώ να δείχνω τα πράγματα πιο βρώμικα ή πιο κομψά από την "πραγματικότητα".

GA:Τα πλάνα του Κέλεμεν είναι βουτηγμένα στο σκοτάδι. Ήταν στις προθέσεις σου να δείχνουν σαν αυτά των Αμερικάνικων νουάρ;

BT: Μπορεί και σαν τα Γαλλικά νουάρ, όπως το Quai des Brumes (σ.τ.μ. Κατά λέξη Το λιμάνι των σκιών, ελληνικός τίτλος Το λιμάνι των απόκληρων. Γαλλική παραγωγή του 1938 σε σκηνοθεσία Μαρσέλ Καρνέ και σενάριο Ζακ Πρεβέρ, με Ζαν Γκαμπέν, Μισέλ Μοργκάν, Μισέλ Σιμόν).
Παρεμπιπτόντως, πάνε 20 χρόνια που έχω να δω ταινίες σαν κι αυτή, απλώς προσπαθούσα να θυμηθώ την ατμόσφαιρά τους. Τι ειρωνεία: Σκεφτόμουν τη θάλασσα ενώ είμαι Ούγγρος κι εμείς δεν έχουμε λιμάνια!

GA:Πώς δούλεψες με τις κινήσεις της κάμερας;

BT: Τα σενάρια τα έχουμε μόνο για να τα δείχνουμε στους παραγωγούς κι είναι πάντα πολύ μικρά. Αυτό εδώ ήταν 6 σελίδες διάλογοι. Όταν βρω το κατάλληλο location, μου παίρνει πολύ χρόνο να καθίσω μόνος μου και να επεξεργαστώ τα πάντα, τι θέλουμε να πούμε, πώς θα κινηθούν οι ηθοποιοί, τα σχεδιάζω με τέτοια λεπτομέρεια που όταν έρθει το συνεργείο είμαι πανέτοιμος για λήψη. Βέβαια, συχνά, κατά τη διάρκεια του γυρίσματος αλλάζω κάποια πράγματα, γιατί κάτι μπορεί να μην λειτουργεί ή κάτι άλλο να φαίνεται ψεύτικο. Κατά κανόνα πάντως, τα πάντα είναι ήδη προσχεδιασμένα. Μια και το έφερε η κουβέντα, οι κινήσεις της κάμερας σε αυτήν την ταινία είναι λιγότερο πολύπλοκες, πιο απλές από αυτές στο "Σατάντάνγκο" ή στις "Αρμονίες του Werkmeister". Ήθελα τα πάντα να είναι απλά. Υπάρχουν μόνο 29 πλάνα στην ταινία, αφαίρεσα δυο-τρία για να ελαφρύνω την ιστορία. Μερικές φορές τα καταφέρνεις με μια δυο λήψεις. Άλλες φορές είναι πολύ δύσκολο. Σε ένα από τα μεγάλα πλάνα του φιλμ αντιμετωπίσαμε μεγάλα προβλήματα καθώς ο σηματωρός έπρεπε να κατέβει από τον Πύργο του ενώ φυσούσε τρομερός αέρας και η κάμερα έτρεμε. Αυτό μας πήρε 20 λήψεις.

GA:Τα γυρίσματα τράβηξαν πολύ καιρό και οι δυσκολίες ήταν τεράστιες. Σκέφτηκες ποτέ πως μπορείς και να μην τελειώσεις την ταινία;

BT: Υπήρξαν τρεις διαφορετικές περίοδοι γυρισμάτων. 9 μέρες στην αρχή του 2005, 8 μέρες στην Ουγγαρία το 2006, όλα τα υπόλοιπα γυρίσματα τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο φέτος. Τα γυρίσματα τέλειωσαν στα μέσα Μαρτίου. Κανένας δεν πίστευε πως θα τελειώσω την ταινία. Ξεκίνησα με τον Ουμπέρ Μπαλσάν, μας συνέδεαν πολλά κοινά αισθήματα για το σινεμά. Υπό κανονικές συνθήκες, ο παραγωγός και ο σκηνοθέτης συνήθως συγκρούονται, όμως ήταν πραγματικός φίλος και πραγματικά κατανοούσε τι ζητούσα. Μετά το θάνατό του η ταινία ήταν στον αέρα. Ζούσα έναν εφιάλτη αλλά αισθανόμουν την υποχρέωση να τελειώσω την ταινία για να τιμήσω την μνήμη του. Δεν κάνω τον μάγκα, αλλά πιστεύω πως όταν αρχίζεις κάτι πρέπει και να το τελειώνεις. Μου παρουσιάστηκαν πολλές ευκαιρίες να τα παρατήσω και να ησυχάσω από την αφόρητη πίεση που προκαλούσαν τα ζητήματα παραγωγής, αλλά έπρεπε να συνεχίσω. Κι ήμουν τυχερός που κανένας από το συνεργείο και το καστ δεν τα παράτησε, έμειναν όλοι μαζί μου. Το να έχεις μόνιμους συνεργάτες από ταινία σε ταινία είναι όντως πλεονέκτημα, ταυτόχρονα όμως είναι και μεγάλη ευθύνη. Αν εσύ δεν δουλέψεις, αυτοί δεν έχουν εισόδημα κι έχουν οικογένειες να θρέψουν. Πάντως, σε τούτο το φιλμ κανένας δεν συνεργάστηκε για τα λεφτά, κάτι σπάνιο. Υποθέτω πως απλώς ήθελαν να ζήσουν την εμπειρία μιας βόλτας στην "άγρια πλευρά".


Ο BELA TARR ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ “Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ”

Αν πρέπει να πω γιατί μου αρέσει και γιατί βυθίστηκα σε αυτήν την ιστορία, τότε η αυτόματη απάντηση είναι γιατί πραγματεύεται ταυτόχρονα το αιώνιο και το καθημερινό. Την ίδια στιγμή, πραγματεύεται το κοσμικό και το ρεαλιστικό, το θείο και το ανθρώπινο και, στο μυαλό μου, περιλαμβάνει το όλον της φύσης και του ανθρώπου, όπως ακριβώς περιέχει και τη μικρότητά τους.
Αγάπησα το Μαλόιν. Ο Μαλόιν ζει απλοϊκά, χωρίς καμιά προοπτική, δίπλα στην απέραντη θάλασσα, προσέχει ελάχιστα, αν όχι καθόλου, τον κόσμο που τον περιβάλλει, αποδέχεται την αργή και αναπόφευκτη φθορά του και την σχεδόν απόλυτη απομόνωσή του. Σταδιακά οι επαφές του βουλιάζουν και γίνονται μηχανικές, ίσως παραμένει πιο κοντά στην κόρη του Ενριέτ.
Όταν Ο Μαλόιν γίνεται μάρτυρας ενός φόνου, η ζωή του αλλάζει. Πρέπει να αντιμετωπίσει το ηθικό δίλημμα του στο τι συνίσταται ένα έγκλημα και η τιμωρία του, που υπάρχει η γραμμή μεταξύ αθωότητας και συνέργιας σε έγκλημα, ο σκεπτικισμός τον οδηγεί να αναρωτηθεί για τι βαθύ μήνυμα και την αξία της ύπαρξης.
Ο πειρασμός για μια καινούρια ζωή καλύτερης ποιότητας τον κυριεύει. Ο Μαλόιν περνάει το πιο σημαντικό τεστ, κι αφού έχει διαπράξει το πιο σοβαρό των εγκλημάτων, ακόμη και με την αθωότητα του χαμένη, προσπαθεί να σώσει την τιμή του. Γερασμένος, φαλακρός και ρυτιδιασμένος, τελικά γίνεται άντρας. Αλλά η ανθρωπότητα και η σοφία είναι πολλά μαζί για να ζει κανείς. Η προσπάθεια του να χτίσει μια καινούρια και διαφορετική ζωή αποτυχαίνει. Η ιστορία του Μαλόιν είναι η δική μας ιστορία, προσωπικά την αισθάνομα απόλυτα δική μου, οικεία και κοντινή, εχθρική και σκληρή, όπως ακριβώς και ο κόσμος που μας περιβάλλει.
Ο τόνος της ταινίας είναι προσωπικός, κάθε κομμάτι δείχνει το πως βλέπω τον κόσμο και μέσω της απλότητας του στυλ, προσπαθώ να ζωντανέψω την πολυπλοκότητα του εργατικού κόσμου που περιβάλλει τον Μαλόιν, με όση το δυνατόν περισσότερη αυθεντικότητα και τρυφερότητα.
Αν πρέπει να περιγράψω το στυλ και τη δομή της ταινίας, θα έπρεπε πρώτα να πω ότι η σύνθεση και ο ρυθμός καθορίζονται από τη μονότονη εργασία του Μαλόιν. Είμαστε μόνιμα στη δική του πλευρά, τον ακολουθούμε και βλέπουμε τα πράγματα μέσα από τα μάτια του. Ανεβαίνουμε τα σκαλοπάτια προς την καμπίνα του και τα κατεβαίνουμε μαζί του όταν πηγαίνει στο καφέ. Πίνουμε μαζί του ένα μπράντυ και πηγαίνουμε και αγοράζουμε ψάρι για το γεύμα.
Αυτές οι μέρες επαναλαμβάνονται με διαφορετικό μήνυμα κάθε φορά, η μονομαχία του Μαλόιν με τον Μπράουν και η αυξανόμενη ένταση γεννά ένα νέο πλαίσιο.
Ό,τι έχουμε δει μεταλάσσεται σε κάτι καινούριο, ό,τι μας ήταν οικείο γίνεται ξένο, ό,τι ήταν εύκολο γίνεται δύσκολο, ότι ήταν απλό και σύνηθες γίνεται απειλητικό. Μπαίνουμε σε αυτό το σπιράλ, ακολουθώντας κάθε του στροφή. Η προσοχή μας στρεφεται στο εσωτερικό προτσές του ανθρώπου.
Η κάμερα που κινείται αδιάκοπα βρίσκει τα μάτια του, ακολουθεί όλα τα σημάδια της μετα-επικοινωνίας και ζουμάρει μαλακά από γκρο πλαν μέχρι τα κοντινα. Η κάμερα είναι μέσα και έξω ταυτόχρονα, εστιάζει στα πρόσωπα, ειδικά στα μάτια. Παρόλα αυτά σε κάθε πλάνο κοιτάζουμε προς τα έξω, βλέπουμε το λιμάνι και τη θάλασσα, νιώθουμε κοντά της, μέσα σε αυτήν την πρόκληση της ατέρμονης ελευθερίας.
Οι ομιχλώδεις, γκρίζες, ασπρόμαυρες εικόνες, οι κινούμενες σκιές κάτω από το μικρά φώτα και το σεληνόφως που αντικατοπτρίζεται μέσα στο λιμάνι,χάρισαν μια εξαιρετική ομορφιά στο δράμα που εξελίσσεται μπροστά μας.

Το έργο μιλά για την επιθυμία, την ακούραστη επιθυμία του ανθρώπου για μια ζωή ελευθερίας και ευτυχίας, για ονείρατα που ποτέ δε θα πραγματοποιηθούν, για όλα εκείνα που μας δίνουν τη δύναμη να συνεχίσουμε να ζούμε, να πάμε για ύπνο και να σηκωθούμε το επόμενο πρωί και εις αεί... Είμαι πεπεισμένος ότι η ιστορία του Μαλόιν δεν ανήκει μόνο σε εμένα, αλλά και σε όλους εκείνους που αμφιβάλλουν και αναρωτιούνται για την ταπεινή μας ύπαρξη, κι όμως είναι ικανή να αντισταθούν στον πειρασμό: σε όλους εκείνους που έχουν το κουράγιο να διατηρήσουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.