Pame Cinema -

Ο J.C. Chandor στη δεύτερη κινηματογραφική του δουλειά κάνει κάτι τελείως διαφορετικό από την πρώτη. Στο Margin Call πριν δύο χρόνια μας μετέφερε στα ενδότερα μιας μεγάλης χρηματιστηριακής εταιρείας (η Lehman Brothers προφανώς) και την κατάρρευσή της το 2008 που ήταν η αρχή της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε. Όσο πληθωρικό καστ και εκτενή διάλογο όμως είχε χρησιμοποιήσει τότε, τόσο λιτά μέσα χρησιμοποιεί τώρα στο Όλα Χάθηκαν.

Η ταινία ξεκινάει με ένα παράξενο αντικείμενο που πλέει στη θάλασσα, ενώ ακούγεται η φωνή ενός άνδρα που περιγράφει την οδύσσειά του τις τελευταίες οκτώ ημέρες καταλήγοντας: “Όλα χάθηκαν εκτός από το σώμα και την ψυχή και μισή μερίδα φαγητό”. Στα επόμενα 100 λεπτά της ταινίας το μόνο που ακούμε είναι δύο μόνο λέξεις. Όμως ότι λείπει από κείμενο το αναπληρώνει και με το παραπάνω η ερμηνευτική δεινότητα του Robert Redford, που είναι και το μοναδικό άτομο που εμφανίζεται.

Ερχόμαστε στην αρχή της περιπέτειας, σε ένα ιστιοπλοϊκό 1700 μίλια από τις ακτές, κάπου στον Ινδικό Ωκεανό. Ο “άνθρωπός μας”, το όνομα του οποίου δεν μαθαίνουμε ποτέ, κοιμάται στην καμπίνα του σκάφους του για να ξυπνήσει από τα νερά που έχουν εισβάλλει. Βγαίνοντας έξω βλέπει πως το ιστιοπλοϊκό έχει προσκρούσει σε ένα container που επιπλέει στη μέση του ωκεανού, προφανώς έχοντας λυθεί από κάποιο περαστικό φορτηγό πλοίο. Η άκρη του container έχει δημιουργήσει ένα ρήγμα στο σκάφος, στο σημείο ακριβώς που βρίσκονταν ο ασύρματος και άλλα πολύτιμα όργανα τα οποία έχουν καταστραφεί από το νερό. Με μεθοδικότητα απομακρύνει το container και επιδιορθώνει το ρήγμα όπως μπορεί, ενώ συνεχίζει το ταξίδι του. Όμως μια καταιγίδα θα δημιουργήσει ακόμα περισσότερα προβλήματα και ο άνδρας θα προσπαθήσει ακολουθώντας τα ωκεάνια ρεύματα να φθάσει στη γραμμή των πλοίων, ελπίζοντας πως εκεί θα βρει τη σωτηρία. Οι ημέρες όμως περνούν, το ρήγμα χειροτερεύει και οι προμήθειες τελειώνουν, ενώ η πολύτιμη βοήθεια δεν φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα.

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος δεν μας δίνει καμιά πληροφορία για τον ίδιο τον πρωταγωνιστή του. Ποιός είναι, τί δουλειά κάνει, πώς βρέθηκε εκεί? Μπορούμε, ίσως, να συμπεράνουμε από την αρχική αφήγηση πως έχει οικογένεια. Δεν προσπαθεί ούτε να μας συγκινήσει με κάποια ιστορία από το παρελθόν του, ούτε προσθέτοντάς του αναμνήσεις, φωτογραφίες και άλλα συναισθηματικά τρικ. Αυτό που μας δίνει είναι έναν αγώνα επιβίωσης. Ο άνθρωπος απέναντι στη θάλασσα, απέναντι στη καταιγίδα, απέναντι στην πείνα, τη δίψα, το σκοτάδι. Η ίδια η θάλασσα με την απεραντοσύνη της και τους κινδύνους της είναι ο δεύτερος πρωταγωνιστής, σαγηνευτική και τρομερή.

Πολλές φορές στη διάρκεια της ταινίας αναρωτηθήκαμε για το χαρακτήρα των ανθρώπων που αποφασίζουν να κάνουν τέτοια ταξίδια, ολομόναχοι. Και η απάντηση μας δίνεται από τον Chandor και τον Redford με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο μέσα από την απόλυτη σιωπή: Άνθρωποι σαν τον άνδρα που βλέπουμε, που μπορεί να αντιμετωπίσει το κάθε πρόβλημα όπως παρουσιάζεται, που είναι εφευρετικός, επινοητικός, επίμονος, ήρεμος και κυρίως μαχητής, αλλά και που έχει αποδεχτεί πως στο αγώνα του ανθρώπου με τη φύση, η φύση έχει τις πιθανότητες με το μέρος της.

Παρά την παντελή απουσία διαλόγου – ευτυχώς ο σκηνοθέτης δεν έβαλε τον πρωταγωνιστή να μιλάει μόνος του για να μας εξηγεί τί γίνεται – δεν υπάρχει έστω και μια στιγμή αμφιβολίας για τα τεκταινόμενα. Το σενάριο είναι εξαιρετικά λεπτοδουλεμένο, καλύπτοντας τα πάντα με ακρίβεια και σαφήνεια, αλλά ο τελικός θρίαμβος ανήκει στον Redford. Σπάνια έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε μια τόσο λιτή και ταυτόχρονα τόσο μεστή ερμηνεία.

Το Όλα Χάθηκαν είναι μια απλή ιστορία επιβίωσης, όμως δίνεται με έναν μοναδικό, Δωρικής λιτότητας τρόπο και από έναν μεγάλο ερμηνευτή στις καλύτερές του στιγμές.

Βαθμολογία: 8,5 στα 10

Όλα Χάθηκαν (All Is Lost) – Κριτική