Δυτικά σύνορα της ΕΣΣΔ, 1942. Η περιοχή είναι υπό γερμανική κατοχή και οι ντόπιοι αντιστασιακοί μάχονται μια βίαιη εκστρατεία αντίστασης.

Ένα τρένο εκτροχιάζεται κοντά στο χωριό, όπου κατοικεί ο Συσένια, ένας εργαζόμενος στο σιδηρόδρομο, με την οικογένεια του. Αν και αθώος, συλλαμβάνεται μαζί με άλλους σαμποτέρ, αλλά την τελευταία στιγμή ένας γερμανός αξιωματούχος αποφασίζει να τον αφήσει ελεύθερο. Οι φήμες ότι ο Συσένια έγινε προδότης κυκλοφορούν γρήγορα, και οι αντάρτες Μπούροφ και Βόιτικ φτάνουν από το δάσος για να πάρουν εκδίκηση.

Καθώς οι αντάρτες οδηγούν το θύμα τους στο δάσος, δέχονται ενέδρα, και ο Συσένια μένει μόνος με τον τραυματισμένο εχθρό του.

Βαθιά στο δάσος, εκεί όπου δεν υπάρχουν φίλοι και εχθροί, εκεί που η γραμμή μεταξύ προδοσίας και ηρωισμού είναι πολύ λεπτή, ο Συσένια αναγκάζεται να πάρει μια ηθική απόφαση σε ανήθικες καταστάσεις.

Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Βασίλι Μπίκοφ

ΒΡΑΒΕΙΟ FIPRESCI
ΕΠΙΣΗΜΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ
FESTIVAL DE CANNES 2012

GRAND PRIX
MINSK INTERNATIONAL FILM FESTIVAL

ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
YEREVAN INTERNATIONAL FILM FESTIVAL

GRAND PRIX
ANDREI TARKOVSKY
INTERNATIONAL FILM FESTIVAL

ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
ODESSA INTERNATIONAL FILM FESTIVAL

AWARD FOR BEST FILM SCENE
TOFIFEST INTERNATIONAL FILM FESTIVAL

AWARD FOR OUTSTANDING ACTOR
COTTBUS INTERNATIONAL FILM FESTIVAL

ΒΡΑΒΕΙΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
COTTBUS INTERNATIONAL FILM FESTIVAL


ΔΗΛΩΣΗ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Δυτικά σύνορα της ΕΣΣΔ. Δύο αντάρτες είναι καθοδόν να σκοτώσουν έναν πολίτη. Είναι σε αποστολή. Οι σύντροφοι τους, οι μαχητές της αντίστασης έχουν αποφασίσει ότι πρόκειται για προδότη. Οι προδότες πεθαίνουν. Έτσι ξεκινάει η ιστορία.
Ο πολίτης, καταδικασμένος σε θάνατο, είναι ένας τίμιος άνθρωπος. Βρέθηκε στη θέση αυτή λόγω ατυχών συνθηκών, αλλά είναι ανίκανος να αποδείξει την αθωότητα του.
Η ιστορία λήγει τραγικά για όλους τους πρωταγωνιστές.
Υπάρχουν καταστάσεις που είναι αδιέξοδες, που δεν έχουν λύση, που φτάνουν εκεί απλά επειδή έχει καταρρεύσει η κατανόηση? επειδή η σειρά των γεγονότων αψηφά κάθε λογική και δεν υπάρχει χώρος πια για διάλογο. Αυτή είναι μια τέτοια περίπτωση.
Ο πρωταγωνιστής συνειδητοποιεί σταδιακά ότι είναι καταδικασμένος. Είναι πλέον ικανός να δει την πραγματική κατάσταση των πραγμάτων. Αυτή είναι η πλοκή της ιστορίας.
Υπάρχουν τρεις αναδρομές στην ταινία. Τρία επεισόδια από τις ζωές των πρωταγωνιστών- του Συσένια, του απλού πολίτη, και των δύο ανταρτών που έρχονται για να τον σκοτώσουν. Κάθε αναδρομή αποκαλύπτει το χαρακτήρα του καθενός, και μας βοηθά να κατανοήσουμε πως βρέθηκε ο καθένας από αυτούς μπλεγμένος σε αυτή την κατάσταση.
Η δομή της ταινίας έχει ως εξής: πρώτη σκηνή – ανάπτυξη- αναδρομή- ανάπτυξη- ανδρομή- ανάπτυξη- αναδρομή- ανάπτυξη- φινάλε. Η γραμμική δομή, με περιστασιακές παρεκβάσεις στο χρόνο, μας επιτρέπει να βλέπουμε τα γεγονότα από απόσταση και σε προοπτική χρόνου. Αποκαλύπτει τη λογική πίσω από τα γεγονότα και επιδεικνύει τα αίτια των φαινομενικά τυχαίων συνθηκών. Οι χαρακτήρες των τριών πρωταγωνιστών μπορούν κατά προσέγγιση να να οριστούν ως εξής: ένας Άγιος – ένας Άντρας που αμφισβητεί- ένας Κακός.
Συσένυα. Η εμφάνιση του δίνει την εντύπωση ενός ευκολόπιστου και αφελούς ανθρώπου. Στην πραγματικότητα, είναι ένας συναισθηματικά έξυπνος άντρας, πολύ ηθικός, ένας άνθρωπος που οι πράξεις του συνάδουν των ιδεών του.
Μπούροφ. Κατέληξε σε κατασκήνωση ανταρτών, επειδή τον κακομεταχειριζόταν ο γείτονας του, και δε μπορούσε να χειριστεί το αίσθημα του εξευτελισμού και την επιθυμία για εκδίκηση. Είναι ισχυρογνώμων και παθιασμένος, αλλά ταυτόχρονα προσπαθεί να βρει μια δικαιολογία για τις πράξεις του.
Βόιτικ. Είναι ο τυπικός εκπρόσωπος του «νέου σοβιετικού σχηματισμού» - αναξιοπρεπής, δειλός, αδιάφορος. Είναι ικανός να σκοτώσει κάποιον χωρίς να το σκεφτεί καν. Το μόνο που τον απασχολεί είναι η δική του ασφάλεια και η τροφή του. Όσον αφορά εκείνον, ο υπόλοιπος κόσμος είναι απλά ένα εμπόδιο ανάμεσα σε εκείνον και τους προσωπικούς του στόχους. Ενώ ο Συσένια και ο Μπούροφ προσπαθούν να καταλάβουν τι συμβαίνει γύρω τους, και να αμφισβητούν τις πράξεις τους, ενώ ο Βόιτικ ασχολείται μόνο με την επιβίωση του, και ο κόσμος γύρω του υπάρχει μόνο για να εξυπηρετεί τους προσωπικούς του σκοπούς. Ενώ ο Μπούροφ και ο Βόιτικ ήρθαν απλά για να σκοτώσουν το Συσένια (δεν έχει μεγάλη σημασία εάν ο Μπούροφ αμφισβητεί την ορθότητα της πράξης του), ο Συσένια δεν είναι ικανός για φόνο, αλλά ούτε και να ρισκάρει τις ζωές των κοντινών του ανθρώπων. Μπορεί απλά να ζητήσει κατανόηση και συμπάθεια όταν η λογική χάσει τη δύναμη της. Η ειρωνία στη θέση του Συσένια βρίσκεται στο γεγονός ότι δεν κατανοεί πλήρως την πραγματική θέση των πραγμάτων: τον άφησε η Γκεστάπο μόνο ως «δόλωμα», για να βγουν οι αντάρτες από το κρησφύγετο τους.
Υπάρχει μια σύγκρουση χαρακτήρων σε αυτή την ιστορία. Από ιστορική σκοπιά, θα έλεγε κανείς ότι χαρακτήρες όπως του Βόιτικ, επιβιώνανε και διαιωνίζονταν, ενώ χαρακτήρες όπως του Συσένια ήταν υπό εξαφάνιση. Αυτοί είναι οι καρποί της κοινωνικής επιλογής.
Σε αφηγηματικό επίπεδο, η ταινία αφηγείται γεγονότα του χειμώνα του 1942.
Γιατί επέλεξα να κάνω μια ταινία για το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Για πολύ συγκεκριμένους λόγους, οι καλλιτέχνες εκείνη την περίοδο είχαν πολύ περιορισμένη δυνατότητα να μελετήσουν τα γεγονότα της περιόδου. Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνει και να αναλυθούν. Το θεωρώ καθήκον μου να κοιτάζω πίσω και –με τον τρόπο αυτό- και στο μέλλον.
Σεργκέι Λόζνιτσα


"IN THE FOG" (1987). Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη Λευκορωσία που βρισκόταν ύπο ναζιστική κατοχή. Ο πρωταγωνιστής, άδικα κατηγορούμενος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα ηθικό δίλημμα.
"… όλα έχουν ένα νόημα και λόγους ύπαρξης. Η ανθρώπινη δύναμη είναι πάντα περιορισμένη. Οι άνθρωποι αυτοί, αντάρτες και πατριώτες έχουν χαθεί, γιατί να ελπίζουν σε καλύτερη μοίρα; Ο Συσένια βρισκόταν με τους δύο αντάρτες όταν πέθαναν, και ίσως μόνο γι’ αυτό να αξίζει έναν παρόμοιο θάνατο. Ας τον συγχωρέσουν οι άλλοι. Πάντα ήταν καλό πατέρας και στοργικός σλυζυγος, αλλά ο πόλεμος τον κυρίευσε. Μόνο ο θεός ξέρει πόσο τους αγαπούσε και πόσο πάλεψε να τους σώσει. Ίσως να ήταν όλα διαφορετικά αν δεν έτρεφε τόση αγάπη γι’αυτούς." (Βασίλι Μπίκοφ, "IN THE FOG").